Jako aktywny uczestnik i baczny obserwator* rynku zarządzania wierzytelnościami w Polsce, zauważyłem w ostatnich latach wyraźnie nasilające się trendy. Cześć z nich ma charakter uniwersalny i dotyczy wielu branż, inne zaś są specyficzne dla sektora zarządzania wierzytelnościami.

Szersza perspektywa pozwala często dostrzec zjawiska procesowe, które, choć mniej namacalne, mogą mieć znaczenie strategiczne. Rzadko mamy do czynienia z rewolucyjnymi zmianami, poza wyjątkowymi przypadkami istotnych nowelizacji prawnych. Analiza procesów zachodzących na rynku umożliwia odpowiednie dostosowanie strategii w firmie, czy przynajmniej zwraca uwagę na obszary wymagające rozważenia. Jakie zatem zjawiska obecnie dominują w branży zarządzania wierzytelnościami i windykacji, a które mogą wpłynąć na funkcjonowanie polskich przedsiębiorstw? Oto pięć kluczowych trendów, które według mnie zasługują na uwagę.

1. Nowe branże szukają wsparcia zewnętrznego

Coraz więcej podmiotów, w tym z nieoczywistych sektorów, interesuje się usługami z zakresu zarządzania wierzytelnościami. Choć tradycyjnie windykacja była domeną branż takich jak bankowość, leasing, firmy pożyczkowe czy hurtownie, obecnie rosnące zainteresowanie tym obszarem obserwuje się w sektorach edukacji (szkolnictwo średnie, wyższe, kursy językowe), IT oraz przemyśle.

Dotychczas wiele firm unikało współpracy z podmiotami windykacyjnymi, często z powodu stereotypów, braku świadomości możliwości lub obaw o wizerunek. Tymczasem problemy z płynnością czy opóźnieniami w spłatach należności nie są wyłączne dla „klasycznych” sektorów windykacyjnych. Obecnie coraz więcej zarządów decyduje się na współpracę z zewnętrznymi specjalistami, co otwiera nowe możliwości, ale również rodzi wyzwania, takie jak dostosowanie podejścia do specyfiki danej branży. Przykładowo, w edukacji kluczowe jest połączenie skuteczności z wyczuciem i taktownością.

2. Holistyczne podejście do procesów

Kolejnym wyraźnym trendem jest postrzeganie zarządzania wierzytelnościami w sposób całościowy. Firmy coraz częściej opracowują procedury obejmujące nie tylko windykację sensu stricto, ale również powiązane procesy, takie jak:

  • obieg dokumentów,
  • jakość i struktura danych o kontrahentach,
  • zapisy w umowach handlowych,
  • rozwój systemów teleinformatycznych,
  • scenariusze działań windykacyjnych oraz monitoringu należności,
  • współpraca z ubezpieczycielami należności,
  • scoring i system zabezpieczeń.

Nieefektywność procesów w firmach często wynikała z ich izolowanego traktowania. Dziś firmy coraz częściej integrują powyższe elementy, eliminując problemy wynikające z podejścia silosowego.

3. Regularne audyty procedur

Powiązanym zjawiskiem jest rosnąca liczba audytów procedur windykacyjnych, przeprowadzanych coraz częściej na zasadzie cyklicznej, np. raz do roku. Wcześniej audyty te miały charakter incydentalny i dotyczyły przede wszystkim wdrożeń nowych procesów, fuzji czy zmian w strukturze własnościowej. Obecnie firmy dostrzegają wartość regularnych przeglądów, szczególnie w kontekście dynamicznie zmieniających się regulacji prawnych i technologicznych. Regularne audyty pozwalają na optymalizację działań oraz adaptację do nowych narzędzi, takich jak sztuczna inteligencja czy zaawansowane systemy informatyczne.

4. Wzrost międzynarodowego charakteru procesów

Coraz więcej procesów windykacyjnych ma wymiar międzynarodowy, a dłużnicy pochodzą z różnych, często odległych regionów. Pomimo pewnych spowolnień w polskim eksporcie (zwłaszcza do Niemiec, naszego najważniejszego partnera handlowego), długoterminowy trend wskazuje na wzrost wolumenów. Struktura polskiego eksportu, w której dominują kraje UE oraz takie rynki jak Wielka Brytania czy Stany Zjednoczone, zapewnia polskim firmom szerokie możliwości dochodzenia wierzytelności. Jednocześnie coraz częściej pojawiają się dłużnicy z takich krajów jak Kanada, Australia czy Brazylia, co zwiększa stopień skomplikowania procesów windykacyjnych.

5. Rewolucja technologiczna i rozwój sztucznej inteligencji

Rozwój sztucznej inteligencji odgrywa coraz większą rolę w sektorze zarządzania wierzytelnościami. Narzędzia oparte na AI umożliwiają efektywniejsze przetwarzanie danych, personalizację raportów, monitorowanie oraz analizę zachowań dłużników. Firmy wdrażające innowacyjne technologie mogą znaczenie wyprzedzić konkurencję, natomiast te, które zaniedbują te aspekty, ryzykują utratę pozycji na rynku.

Podsumowanie

Rynek zarządzania wierzytelnościami podlega dynamicznym zmianom, które otwierają nowe możliwości i stawiają przed firmami kolejne wyzwania. Rozumienie aktualnych trendów pozwala lepiej dostosować strategie działania, skuteczniej reagować na potrzeby klientów oraz budować przewagę konkurencyjną.

*Autor, Łukasz Szmit, jest radcą prawnym z 20+ lat doświadczenia w dziedzinie zarządzania wierzytelnościami, partnerem DSK Kancelaria, członkiem rady Polskiego Związku Zarządzania Wierzytelnościami.

W sprawach związanych z zarządzaniem wierzytelnościami zapraszamy do kontaktu z Łukaszem Szmitem: l.szmit@dsk-kancelaria.pl lub Wojciechem Romanowskim: w.romanowski@dsk-kancelaria.pl.