Prawo zamówień publicznych – w art. 4 – zawiera zamknięty katalog przesłanek prowadzących do wyłączenia stosowania przepisów omawianej ustawy. Przepis ten zawiera wyliczone przypadki, w których regulacje PZP nie znajdują zastosowania – bez względu na wartość zamówienia.

Zwolnienia, o których mowa powyżej, są zwolnieniami o charakterze przedmiotowym. Katalog wyłączeń został utworzony w związku z obowiązkiem wdrożenia przepisów zawartych w dyrektywach unijnych, a znowelizowane Prawo zamówień publicznych wprowadziło nowe wyłączenia oraz zmiany, które częściowo są konsekwencją obowiązku wdrożenia do polskiego prawa dyrektywy 2014/24/UE i 2014/25/UE[1].

Zgodnie z art. 4 ust. 3 pkt ea) PZP:

„Ustawy nie stosuje się do: 3) zamówień, których przedmiotem są usługi prawne:

  • zastępstwa procesowego wykonywanego przez adwokata, radcę prawnego lub prawnika zagranicznego (…) w postępowaniu arbitrażowym lub pojednawczym, lub przed sądami, trybunałami lub innymi organami publicznymi państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państw trzecich lub przed międzynarodowymi sądami, trybunałami, instancjami arbitrażowymi lub pojednawczymi,
  • doradztwa prawnego wykonywanego przez adwokata, radcę prawnego lub prawnika zagranicznego (…), w zakresie przygotowania postępowań, o których mowa w tiret pierwsze, lub gdy zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że sprawa, której dotyczy to doradztwo, stanie się przedmiotem tych postępowań (…)”.

Jak wynika z powyższego przepisu, poza reżimem PZP pozostają zatem zamówienia, których przedmiotem jest świadczenie przez:

  • adwokata; 
  • radcę prawnego;
  • prawnika zagranicznego;

usług prawnych w postaci zastępstwa procesowego oraz doradztwa prawnego, przy czym przez:

  • zastępstwo procesowe rozumie się reprezentowanie osoby trzeciej i występowanie w jej imieniu w postępowaniu arbitrażowym lub pojednawczym, lub przed sądami, trybunałami lub innymi organami publicznymi państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państw trzecich lub przed międzynarodowymi sądami, trybunałami, instancjami arbitrażowymi lub pojednawczymi;
  • doradztwo prawne rozumie się przygotowanie postępowań, o których mowa powyżej lub gdy zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że sprawa, której dotyczy to doradztwo, stanie się przedmiotem tych postępowań. 

Kolejne wyłączenie dotyczy zamówień na usługi społeczne, które uregulowano w Rozdziale 6 PZP.

Zgodnie z treścią art. 138h PZP – „Przedmiotem zamówienia na usługi społeczne są usługi wymienione w załączniku XIV do dyrektywy 2014/24/UE oraz załączniku XVII do dyrektywy 2014/25/UE.”

Jak wynika z treści powyższych dyrektyw, w zakres usług społecznych wchodzą również usługi prawnicze, których spektrum obejmuje czynności odrębne od tych, które określono w przytoczonym powyżej art. 4 ust. 3 ea) PZP.

Dodatkowo, jak przewidziano w art. 138o ust. 1 PZP w zw. z art. 138g ust. 1 PZP, w przypadku, gdy zamówienie na usługi społeczne opiewa na wartość mniejszą niż:

  1. 750 000 euro – w przypadku zamówień innych niż zamówienia sektorowe lub zamówienia w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa;
  2. 1 000 000 euro – w przypadku zamówień sektorowych,

zamawiający może udzielić zamówienia stosując odrębną, uproszczoną procedurę, określoną w art. 138o ust. 2-4, odmienną od klasycznych trybów udzielania zamówień przewidzianych w PZP.

Niezależnie od powyższych przepisów, w myśl art. 4 ust. 8 PZP, wyłączeniu spod stosowania regulacji PZP podlegają wszelkie zamówienia i konkursy, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 30 000 euro. Zgodnie z dyspozycją przytoczonego przepisu, bez względu na przedmiot danego zamówienia, jeżeli jego wartość pozostaje niższa od kwoty określonej powyżej, zastosowania nie znajdują regulacje wskazane w omawianej ustawie.

[1] Irena Skubiszak-Kalinowska, Ewa Wiktorowska, Prawo zamówień publicznych. Komentarz aktualizowany.