Rejestracja zobowiązań w Krajowym Rejestrze Sądowym

Krajowy Rejestr Sądowy (KRS) odgrywa istotną rolę w życiu gospodarczym – jest to podstawowe narzędzie rejestrowania i monitorowania działalności przedsiębiorstw w Polsce. Jego znaczenie nie ogranicza się jednak tylko do rejestracji podmiotów i ich struktur organizacyjnych. KRS obejmuje także rejestrację zobowiązań. Zgodnie z Ustawą o Krajowym Rejestrze Sądowym, cywilnoprawny wierzyciel ma prawo umieścić w rejestrze przedsiębiorców informacje dotyczące swojej wierzytelności wobec dłużnika, który został zarejestrowany w KRS.

Znaczenie Rejestracji Zobowiązań

Rejestracja zobowiązań w KRS ma znaczący wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Zgodnie z treścią art. 41 pkt 3 Ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, w przypadku gdy podmiot posiada tytuł wykonawczy przeciwko innemu podmiotowi, a wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 30 dni od daty wezwania do jej spełnienia, możliwe jest oznaczenie w rejestrze przedsiębiorców wierzyciela oraz wierzytelności. W sytuacji wierzytelności solidarnych, do rejestracji wystarczy zgłoszenie jednego z wierzycieli, z odpowiednią adnotacją informującą, że jest to wierzytelność wynikająca z zobowiązania solidarnego. Wpisy te informują o niewypłacalności dłużników,  ale nie mają charakteru sankcyjnego, ponieważ po uregulowaniu zobowiązań powinny zostać wykreślone¹. 

Korzyści z Ujawnienia Zobowiązań

Ujawnienie zobowiązań ma znaczenie dla potencjalnych kontrahentów, osób, które są zainteresowane przystąpieniem do spółki oraz wierzycieli. Dla wierzycieli, zagrożenie ujawnieniem danych w rejestrze zwiększa prawdopodobieństwo odzyskania należności²; ujawnienie danych o zobowiązaniach pozwala im także ocenić wiarygodność dłużnika i jego zdolność do terminowej spłaty zobowiązań. Dla kontrahentów, czyli osób lub firm, które zawierają umowy handlowe lub inne transakcje z przedsiębiorcą, ujawnienie tych danych stanowi ważne źródło informacji, pozwalające lepiej zrozumieć sytuację finansową oraz stabilność przedsiębiorcy, co umożliwia podejmowanie bardziej świadomych decyzji biznesowych i minimalizowanie ryzyka czy strat finansowych. Z kolei osoby, które chcą przystąpić do spółki, mogą uzyskać lepszy wgląd w sytuację finansową spółki, ocenić ryzyko związane z przystąpieniem do niej, prowadzić skuteczniejsze negocjacje warunków oraz zabezpieczyć swoje interesy.

Warunki Wpisu Należności

Należności lub wierzytelności mogą być wpisane do KRS jedynie wtedy, gdy ich łączna wartość przekracza 2000 zł. Jeśli poszczególne należności są niższe, dopuszcza się jednak ich wpisanie pod warunkiem, że suma wynikająca z kilku tytułów dołączonych do wniosku wynosi co najmniej 2000 zł, co zawarte jest w art. 41a Ustawy o KRS. Jeżeli w trakcie postępowania sytuacja zmieni się tak, że łączna kwota długu przekroczy 2000 zł,  ze względu na połączenie spraw czy zmianę żądania wnioskodawcy, nawet jeśli początkowo było to mniej, sąd dokona wpisu zgodnie z aktualnym żądaniem³. Ujawnienie sumy zaległości ustalonych poprzez kilka tytułów wykonawczych pozwala na publikację informacji o ciągłym opóźnianiu płatności w niewielkich kwotach, co jednoznacznie świadczy o niepewności lub trudnościach finansowych przedsiębiorcy oraz jego zdolności do terminowego regulowania w tym przypadku większych zobowiązań, natomiast brak zaległości przedsiębiorcy poniżej 2000 zł w rejestrze nie oznacza, że jest on niewypłacalny. Te mniejsze zaległości są traktowane jako incydentalne i ich pominięcie nie szkodzi celom informacyjnym rejestru ani nie zagraża bezpieczeństwu obrotu gospodarczego⁴.

Usuwanie Danych z KRS

Aby usunąć dane dotyczące cywilnoprawnych zobowiązań przedsiębiorcy z KRS, konieczne jest uzyskanie odpowiedniego orzeczenia sądu lub oświadczenia dłużnika i wierzyciela – zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o KRS. Należy złożyć formularz KRS-Z41 wraz z potwierdzeniem opłaty sądowej w wysokości 250 zł. Dodatkowo, wpisy dotyczące zobowiązań i egzekucji są automatycznie usuwane z rejestru po upływie 7 lat od ich dokonania, o czym stanowi art. 46 ust. 2 ustawy o KRS, bez konieczności składania dodatkowych wniosków czy interwencji ze strony sądu. 

Procedura Zgłoszenia Zobowiązań

Schemat działania związany ze zgłoszeniem zobowiązań w Krajowym Rejestrze Sądowym jest następujący: wierzyciel, który chce zarejestrować swoje zobowiązanie w KRS, musi posiadać tytuł wykonawczy – dokument urzędowy stwierdzający uprawnienie wierzyciela do prowadzenia przeciwko dłużnikowi egzekucji. Na jego podstawie musi złożyć odpowiedni wniosek wraz z niezbędnymi dokumentami i potwierdzeniem opłaty sądowej. Po złożeniu wniosku, organ odpowiedzialny za prowadzenie Krajowego Rejestru Sądowego przeprowadza analizę dokumentów oraz weryfikuje poprawność zgłoszenia. Po pozytywnej weryfikacji, zobowiązanie zostaje wpisane do KRS. Informacje dotyczące zobowiązania są udostępniane publicznie, co umożliwia innym interesariuszom śledzenie sytuacji dłużnika. W przypadku zmiany kwoty zobowiązania lub jego uregulowania, wierzyciel może dokonać aktualizacji informacji w celu skorygowania lub całkowitego usunięcia wpisanego zobowiązania.

Podsumowanie

Dzięki możliwości ujawnienia informacji o zobowiązaniach w KRS, regulowanej Ustawą o Krajowym Rejestrze Sądowym, grupy interesariuszy, takie jak potencjalni kontrahenci, osoby zainteresowane przystąpieniem do spółki czy wierzyciele, mają możliwość oceny wiarygodności dłużników i minimalizację ryzyka biznesowego. Zrozumienie i umiejętność wykorzystania tych informacji może pomóc w zarządzaniu ryzykiem oraz w podejmowaniu decyzji biznesowych.

_____

 ¹ Komentarz do art. 41 KRSU red. Osajda 2024, wyd. 10/T. Szczurowski

 ² Komentarz do art. 41 KRSU red. Osajda 2024, wyd. 10/T. Szczurowski

³ Ł. Zamojski [w:] Krajowy Rejestr Sądowy. Komentarz, wyd. II, LEX/el. 2023, art. 41(a)

⁴ A. Jaworski, 2.4.2.4. Minimalna łączna wysokość należności (art. 41a) [w:] Krajowy Rejestr Sądowy i postępowanie rejestrowe, red. A. Komenda, Warszawa 2021