81. W jaki sposób dzielony jest majątek fundacji rodzinnej w związku z jej rozwiązaniem?
Sposób podziału mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej może być szczegółowo opisany w statucie, zgodnie z wolą fundatora.
Ustawa przewiduje, że jeżeli fundacja rodzinna jest rozwiązywana za życia fundatora, fundator jest wyłącznie uprawnionym do otrzymania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, chyba że statut stanowi inaczej – w szczególności określa beneficjentów uprawnionych do mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
Z kolei w przypadku, gdy fundacja rodzinna ma więcej niż jednego fundatora, podział mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej jest dokonywany proporcjonalnie do wartości mienia wniesionego przez fundatora, jego małżonka, zstępnych, wstępnych lub rodzeństwa, w stosunku do wartości mienia wniesionego przez wszystkich fundatorów, ich małżonków, zstępnych, wstępnych lub rodzeństwa, chyba że statut stanowi inaczej.
W przypadku gdy do fundacji rodzinnej mienie wniósł wspólny zstępny, wstępny lub wniosło je rodzeństwo więcej niż jednego fundatora, mienie uważa się za wniesione przez wszystkich tych fundatorów w równych częściach, chyba że statut stanowi inaczej.
W przypadku śmierci fundatora i braku beneficjenta uprawnionego do otrzymania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, mienie to przypada spadkobiercom fundatora.
82. Czy osoba, która otrzymała mienie fundacji w związku z jej rozwiązaniem, odpowiada za zobowiązania fundacji rodzinnej po wykreśleniu z rejestru?
Osoba, która otrzymała mienie fundacji w związku z jej rozwiązaniem ponosi odpowiedzialność z nabytego mienia za zobowiązania fundacji rodzinnej wykreślonej z rejestru fundacji rodzinnych. Odpowiedzialność ta ogranicza się do wartości otrzymanego mienia według stanu z chwili nabycia, a według cen z chwili zaspokojenia wierzyciela.
83. Jakie są skutki podatkowe na gruncie CIT i PIT przekazania mienia fundacji rodzinnej osobom uprawnionym w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej?
Przekazanie mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej na rzecz osób uprawnionych (zasadniczo fundator lub beneficjenci) skutkuje powstaniem obowiązku zapłaty przez fundację rodzinną podatku CIT w wysokości 15% podstawy opodatkowania.
Podstawą opodatkowania w takim przypadku będzie rynkowa wartość mienia przekazanego osobom uprawnionym pomniejszona o wartość podatkową tego mienia.
Wartość podatkowa mienia wnoszonego do fundacji rodzinnej określana jest na etapie zakładania fundacji rodzinnej, ewentualnie w chwili faktycznego wniesienia dodatkowego mienia już po jej założeniu (spadek lub darowizna) i pozostaje niezmienna przez cały okres jej funkcjonowania.
Przez wartość podatkową mienia rozumie się wartość niezaliczoną uprzednio w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów, jaka zostałaby przyjęta przez fundatora za taki koszt, gdyby składnik ten został przez niego odpłatnie zbyty bezpośrednio przed wniesieniem go do fundacji rodzinnej, nie wyższą od wartości rynkowej tego mienia.
Fundator jest zwolniony z zapłaty podatku PIT od mienia otrzymanego w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
Pozostałe osoby, które otrzymały mienie od fundacji rodzinnej w związku z jej rozwiązaniem mogą być zwolnione albo zobowiązane do zapłaty podatku PIT według stawki zależnej od stopnia pokrewieństwa z fundatorem.
Całkowicie zwolniona z opodatkowania jest tzw. “grupa zerowa”, czyli małżonek, zstępni, wstępni, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha fundatora.
Podatek w wysokości 10% przychodów zobowiązane są zobowiązane osoby będące w stosunku do fundatora osobą zaliczoną do I lub II grupy podatkowej, w skład których wchodzą osoby przypisane do “grupy zerowej” a ponadto: zięć, synowa, teściowie, zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych.
Podatek w wysokości 15% przychodów zapłacą pozostałe osoby.
84. Jaki jest termin zapłaty podatku CIT w związku przekazaniem mienia na rzecz osób uprawnionych wskutek rozwiązania fundacji rodzinnej?
Podatek CIT od przekazanego mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej podlega wpłacie na rachunek urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym mienie zostało przekazane lub postawione do dyspozycji osoby uprawnionej.
85. Czy przekazanie mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku VAT?
Jeżeli przekazywany na rzecz osoby uprawnionej składnik majątku (inny niż środki pieniężne) był związany z działalnością gospodarczą prowadzoną przez fundację rodzinną, w takiej sytuacji transakcja przeniesienia takiego mienia może powodować obowiązek naliczenia i zapłaty podatku VAT. Kwestię opodatkowania transakcji podatkiem VAT należy analizować indywidualnie w ramach konkretnego stanu faktycznego.
86. Czy w trakcie postępowania likwidacyjnego fundacja rodzinna może prowadzić dotychczasową działalność?
Zasadniczo, działania podejmowane przez fundację rodzinną w trakcie postępowania likwidacyjnego, powinny zmierzać wyłącznie do zakończenia jej działalności. Ustawa stanowi, że fundacja rodzinna w likwidacji nie powinna zaciągać nowych zobowiązań, a nowe interesy może podejmować tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku.
W stosunkach wewnętrznych likwidatorzy są obowiązani stosować się do uchwał zgromadzenia beneficjentów. Zasady tej nie stosuje się do likwidatorów wyznaczonych przez sąd rejestrowy.
W toku postępowania likwidacyjnego nieruchomość może zostać zbyta w drodze publicznej licytacji, a z wolnej ręki – jedynie na mocy uchwały zgromadzenia beneficjentów i po cenie nie niższej od ustalonej przez zgromadzenie beneficjentów.
87. W jakich przypadkach nie przeprowadza się postępowania likwidacyjnego?
Sąd rejestrowy wszczyna z urzędu postępowanie o rozwiązanie fundacji rodzinnej wpisanej do rejestru fundacji rodzinnych bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, w przypadku, gdy:
- oddalając wniosek o ogłoszenie upadłości albo umarzając postępowanie upadłościowe fundacji rodzinnej wykonującej działalność gospodarczą, sąd upadłościowy stwierdzi, że zgromadzony w sprawie materiał daje podstawę do jej rozwiązania bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego,
- oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości albo umorzono postępowanie upadłościowe fundacji rodzinnej wykonującej działalność gospodarczą z tego powodu, że jej majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania,
- wydano postanowienie o odstąpieniu od postępowania przymuszającego albo jego umorzeniu,
- mimo wezwania sądu rejestrowego nie złożono rocznych sprawozdań finansowych za dwa kolejne lata obrotowe,
- mimo dwukrotnego wezwania sądu rejestrowego nie został złożony wniosek o wpis do rejestru fundacji rodzinnych lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe,
- nie został wniesiony fundusz założycielski w terminie dwóch lat od wpisania do rejestru fundacji rodzinnych ‒ w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie.
Procedury likwidacyjnej nie przeprowadza się także w sytuacjach, gdy fundacja rodzinna:
- nie posiada zbywalnego majątku i faktycznie nie prowadzi działalności, albo
- w terminie dwóch lat od wpisania do rejestru nie został wniesiony fundusz założycielski – w przypadku fundacji rodzinnej ustanowionej w testamencie.
W powyższych przypadkach sąd rejestrowy zarządza jej wykreślenie z rejestru fundacji rodzinnych.
Zasady rozwiązania fundacji rodzinnej bez przeprowadzenia likwidacji są analogiczne, jak obowiązujące zasady dotyczące podmiotów wykreślanych z Krajowego Rejestru Sądowego.
