Uchylenie anty-covidowego zakazu potrącania kar umownych

Od 24 sierpnia 2022 r. przestał obowiązywać dotychczasowy zakaz potrącania kar umownych¹ w zamówieniach publicznych wprowadzony na mocy art. 15r (1) specustawy covidowej. Co oznacza powrót do poprzednich regulacji, jakie skutki może nieść dla Wykonawców i – przede wszystkim – jak bronić się przed karami?

Dotychczasowe regulacje – zakaz potrącania kar umownych

Obowiązujący dotychczas art. 15r (1) specustawy covidowej² miał chronić wykonawców i uniemożliwić zamawiającym w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19 i przez 90 dni od dnia odwołania powyższego stanu:

 1. dokonywania potrącenia kar umownych za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności oraz

 2. dochodzenia zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy – o ile zdarzenie, w związku z którym zastrzeżono tę karę, nastąpiło w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Przyczyny uchylenia zakazu – uzasadnienie ustawodawcy

Dlaczego podjęto decyzję o uchyleniu opisywanego zakazu?

Według ustawodawcy utrzymanie obowiązujących dotychczas rozwiązań miałoby negatywne skutki dla wykonawców, gwarantów, a także dla zamawiających, którzy mogą mieć problemy z wyegzekwowaniem skumulowanych kar umownych.

Mimo powyższych twierdzeń, trudno dopatrywać się w nowych regulacjach jakiejkolwiek korzyści dla wykonawców, skoro sam art. 15r (1) dawał im większą ochronę i uniemożliwiał samodzielne potrącenie kar umownych przez zamawiających przez dodatkowy okres 90 dni po ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19.

Konsekwencje dla Wykonawców

•  od dnia 24 sierpnia 2022 r. zamawiający może skorzystać z ułatwionej ścieżki dochodzenia swoich należności – kary umowne mogą być potrącane z automatu
•  w przypadku braku wypłaty całości wynagrodzenia wykonawca będzie musiał dochodzić jego zapłaty na drodze sądowej
•  uchylenie zakazu może wpłynąć na pogorszenie lub utratę płynności finansowej wykonawców

Kiedy zamawiający może dokonywać potrąceń?

Mimo powrotu do wcześniejszej praktyki, potrącenie kar umownych nie będzie jednak możliwe od razu!

Ustawodawca wprowadził kalendarz określający terminy, od których możliwe jest dokonanie potrąceń oraz dochodzenie zaspokojenia roszczeń o zapłatę kary umownej z zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Terminy te są uzależnione od daty powstania zdarzenia, które uzasadnia naliczenie kary umownej i kształtują się następująco:

Ważne!

Odroczenia dochodzenia kary umownej z zabezpieczenia należytego wykonania umowy będzie chroniło wykonawcę pod warunkiem, że na 14 dni przed upływem ważności zabezpieczenia, każdorazowo przedłuży on ważność zabezpieczenia lub wniesie nowe zabezpieczenie, którego warunki zostaną zaakceptowane przez zamawiającego.

Jak się zabezpieczyć?

•  przygotuj się do ewentualnego sporu z zamawiającym – przeanalizuj w jakich kontraktach doszło do naliczenia kar umownych w okresie obowiązywania covidowego zakazu ich potrącania
•  dokonaj analizy zapisów umownych w zakresie kar
•  dokumentuj przebieg zdarzeń w zakresie spornych okoliczności, celem wykazania braku podstaw do obciążania karami umownymi
•  zweryfikuj termin ważności zabezpieczenia należytego wykonania umowy
•  rozważ czy na tym etapie istnieje możliwość ugodowego rozwiązania sporu z zamawiającym

W przypadku wszelkich pytań dotyczących zamówień publicznych – zapraszamy do kontaktu:

Marta Dziewulska, dyrektor działu inwestycji i zamówień publicznych – m.dziewulska@dsk-kancelaria.pl

_______

¹ Na mocy art. 10 ustawa z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw.

² Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 lub innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.