Zmiany w przepisach dotyczących uprawnienia pracodawców w związku z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych

Wpłaty na PFRON

Artykuł 21 ustawy z dnia 27 sierpnia 2007 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.2018.511) dalej jako: Ustawa, przewiduje obowiązek dokonywania comiesięcznych wpłat do PFRON z tytułu nieosiągania określonego przez ustawodawcę wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Obowiązek dokonywania wpłat na PFRON powstaje z chwilą zaistnienia okoliczności powodujących powstanie obowiązku wpłat, zgodnie natomiast z ww. artykułem zobowiązanym do dokonywania co miesięcznych wpłat na PFRON jest pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, w wysokości kwoty stanowiącej iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6%, a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Istotne jest przy tym wskazanie, iż przepis art. 22 ust. 1 Ustawy dotyczący obniżenia wpłat na PFRON stanowi, iż wpłaty na Fundusz ulegają obniżeniu z tytułu zakupu produkcji lub usługi z wyłączeniem handlu odpowiednio wytworzonej lub świadczonej przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, który osiąga wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, w odniesieniu do których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych w wysokości co najmniej 30%.

Należy również wskazać, iż zmianie nie uległy warunki, które muszą zostać spełnione przez pracodawcę, który chce skorzystać z obniżenia wpłat na Fundusz, tj.:

•  udokumentowanie zakupu fakturą;
•  uregulowanie należności za zakup produkcji lub usługi w terminie określonym na fakturze, z tym że w przypadku płatności dokonywanych za pośrednictwem banku za datę uregulowania należności uważa się datę obciążenia rachunku bankowego nabywcy na podstawie polecenia przelewu;
•  udokumentowanie przez pracodawcę kwoty obniżenia informacją o kwocie obniżenia wystawioną przez sprzedającego w terminie określonym w w art. 22 ust. 10 pkt 1 Ustawy.

Zaakcentowania wymaga zmiana przepisu art. 22 ust. 5 Ustawy, które określa sposób wyliczenia kwoty obniżenia wpłaty do Funduszu. Zgodnie z ustawą nowelizującą art. 22 ust.5 otrzymał następujące brzmienie:

Kwota obniżenia, o którym mowa w ust. 1:

1. stanowi iloczyn wskaźnika wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników sprzedającego zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności i wskaźnika udziału przychodów;

2. nie może być wyższa niż 50% kwoty należności za zakup, o którym mowa w ust. 1, określonej na fakturze, o której mowa w ust. 2 pkt 1, pomniejszonej o kwotę podatku od towarów i usług, z uwzględnieniem korekt tej faktury.”

Powyższa nowelizacja w zakresie zmiany art. 22 ust. 5 Ustawy powoduje de facto ograniczenie możliwości uzyskania odpisów do 50% wartości faktury – ta zmiana może wpłynąć na wysokość obniżenia wpłaty należnej. W poprzednim stanie prawnym kwota obniżenia mogła wynosić nawet 100% wartości faktury wystawionej przez uprawniony podmiot. Zmianie nie ulegnie jednak sam sposób wyliczania kwoty obniżenia. Stanowić ona będzie nadal iloczyn wskaźnika wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników podmiotu uprawnionego zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności i wskaźnika udziału przychodów.

Nadto, co istotne, w nadchodzącym stanie prawnym przy ustalaniu kwoty obniżenia będą uwzględniane także faktury korekcyjne, co stanowi swoiste novum do poprzednio obowiązujących przepisów. W związku z tym należy zwrócić uwagę na konsekwencje zwrotów produktów lub usług zakupionych od podmiotów uprawnionych do udzielania ulgi, ze względu na wpływ kwot określonych na fakturach korekcyjnych na obliczenie wysokości wpłaty na PFRON.

Nowe obowiązki podmiotów uprawnionych do udzielenia ulgi

W tym kontekście istotne wydaje się być także wprowadzenie art. 22 ust. 1a, który stanowi, że wraz z fakturą potwierdzająca możliwość obniżenia wpłat na Fundusz, podmiot uprawniony przekazuje nabywcy, jednokrotnie w danym roku, informację o:

 1. zasadach nabywania i korzystania z obniżenia wpłat;

 2. możliwości złożenia oświadczenia o rezygnacji z zamiaru korzystania z prawa do obniżenia wpłat;

 3. możliwości odwołania oświadczenia, o którym mowa w pkt 2.

Co więcej, nowelizacji uległ przepis art. 22 ust. 10 pkt 1 Ustawy w zakresie obowiązków podmiotu uprawnionego i terminu na wystawienie informacji o kwocie obniżenia. I tak w brzmieniu Ustawy nowelizującej podmiot uprawniony wystawia informacje o kwocie obniżenia niezwłocznie po:

•  otrzymaniu odwołania oświadczenia o rezygnacji z zamiaru korzystania z prawa do obniżenia wpłat, nie później niż do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypadał termin płatności za zakup oraz terminowym uregulowaniu należności,
•  terminowym uregulowaniu należności w przypadku nieotrzymania oświadczenia o rezygnacji z zamiaru korzystania z prawa do obniżenia wpłat do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypadał termin płatności za zakup, lub w przypadku niewykonania obowiązku określonego w ust. 1a –  jednak nie później niż do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypadał termin płatności za zakup.

Obliczanie stanu zatrudnienia i wskaźnika osób niepełnosprawnych

Ustawa nowelizująca rozszerzyła także kwestię ustalania stanu zatrudnienia i wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych, w celu ustalenia prawa do bycia podmiotem uprawnionym do wystawienia informacji o obniżeniu wpłat na Fundusz. Do obliczania stanu zatrudnienia i wskaźnika, pozwalającego być podmiotem uprawnionym do wystawiania informacji, bierze się pod uwagę zatrudnienie pracowników za miesiąc poprzedzający miesiąc wystawienia faktury dokumentującej dany zakup/usługę. Ponadto ustawodawca przewidział, że ustalając stany zatrudnienia pracowników
i wskaźników, wyłączeni zostaną niepełnosprawni przebywający na urlopach bezpłatnych oraz pełnosprawni wykonujący pracę na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, przebywający na urlopie rodzicielskim i urlopach wychowawczych i inni, o których mowa w art. 21 ust. 5 Ustawy. 

Nowe wzory druków INF-U oraz INF-1-U

Nadto, należy wskazać, iż w zw. z wchodzącą w życie Ustawą nowelizującą i rozszerzeniem grupy podmiotów, która w przypadku osiągania 2% wskaźnika zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników będzie zwolniona z wpłat na Fundusz, konieczne okazało się zmodyfikowanie wzorów druków, które firmy mają obowiązek przedkładać. Ich zmianę przewidują dwa projekty Rozporządzeń Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które obejmuje wzory deklaracji składanych zarządowi funduszu przez pracodawców zobowiązanych do wpłat na PFRON. Drugi zaś określa druki rocznych i miesięcznych informacji o zatrudnieniu, kształceniu lub o działalności na rzecz osób niepełnosprawnych.

Obecnie projekty Rozporządzeń wprowadzających nowe druki INF-U oraz INF – 1 – U znajdują się na etapie opiniowania.