Ceny stosowane w publicznym transporcie zbiorowym z reguły nie wystarczają nawet na pokrycie kosztów bieżącej działalności operatora tego transportu. Ustawodawca przewidział jednak mechanizm rekompensaty, aktywizujący operatora do podejmowania działalności gospodarczej, poprzez otrzymanie zwrotu całości poniesionych kosztów z tytułu świadczonych usług na rzecz podmiotów publicznych oraz wynagrodzenie w formie „rozsądnego zysku”
ZASADY OBLICZANIA ROZSĄDNEGO ZYSKU
W praktyce publicznego transportu zbiorowego zasady ustalenia rozsądnego zysku budzą wiele wątpliwości, z uwagi na brak konkretnych definicji w ustawie z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym¹, a w konsekwencji brak rozporządzeń wykonawczych regulujących tę problematykę w sposób szczegółowy. Rozsądny zysk definiuje natomiast Rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady², zgodnie z którym przez rozsądny zysk należy rozumieć stopę zwrotu z kapitału, która w danym państwie członkowskim uznawana jest za normalną dla tego sektora i w której uwzględniono ryzyko lub brak ryzyka ingerencji organu publicznego ponoszone przez podmiot świadczący usługi publiczne.
Zasady obliczania rozsądnego zysku powinny zostać prawidłowo określone w umowie o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego lub w załączniku do takiej umowy. Operator zobligowany jest do samodzielnego ustalenia wysokości rozsądnego zysku i przedłożenia dokumentacji potwierdzającej stosowne ustalenia w przedmiotowym zakresie przedstawicielom władzy publicznej. Niemniej wspomniana już luka legislacyjna pozostawia przedstawicielom władzy publicznej szerokie spektrum interpretacyjne, w zakresie dostosowania się do unijnych wytycznych.
DOBRE PRAKTYKI
Niemożność ustalenia jednolitego progu procentowego w zakresie rozsądnego zysku wynika nie tylko ze specyfiki funkcjonowania branży transportowej, ale przede wszystkim ze zindywidualizowania poszczególnych usług. Powszechnie jednak za zasadne przyjmuje się ustalenie rozsądnego zysku w wysokości 6% zaangażowanego kapitału (nie jest to jednak reguła).
Z ekonomicznego punktu widzenia dla przedsiębiorcy istotne jest to, że zgodnie z definicją rozsądny zysk powiązany został z kapitałem (a więc elementem bilansu), nie zaś przychodem ze sprzedaży (elementem rachunku wyników). Powyższe ma istotny wpływ na decyzje finansowe przedsiębiorcy, w szczególności okoliczność ta będzie miała wpływ na sposób zarządzania majątkiem trwałym przez operatora.
MECHANIZM REKOMPENSATY
Należy jednak mieć na uwadze, że mechanizm rekompensaty niezależnie od powstałych w ostatnich latach kontrowersji stanowi dla przedsiębiorcy intratne źródło dochodu w trakcie obowiązywania umowy o świadczenie usług na rzecz podmiotów zbiorowego transportu transportu. Dodatkowym atutem dla przedsiębiorcy jest możliwość pokazania potencjalnym klientom jakości świadczonych usług. Warto zatem budować swoją pozycje na rynku poprzez świadczenie usług wykorzystujących mechanizmu rekompensaty, albowiem zyskujemy rozpoznawalność i pozytywny wizerunek na tle konkurencji.
Zasady ustalania rozsądnego zysku, a w konsekwencji kwoty rekompensaty będą przedmiotem kolejnych publikacji.
***
1. Dz.U.2016.1867 ze zm.
2. Dz.U.UE.L.2007.315.1
