Dla osób posiadających spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu, ustanowione w budynku położonym na gruncie, do którego spółdzielni nie przysługuje własność albo użytkowanie wieczyste, ustawa nowelizująca prawo o spółdzielniach mieszkaniowych oraz prawo spółdzielcze może spowodować spore zamieszanie co do statusu tych osób jako członków spółdzielni. A co za tym idzie - możliwość utraty przez nich przyrzeczenia ustanowienia prawa własnościowego.

NOWELIZACJA USTAWY O SPÓŁDZIELNIACH MIESZKANIOWYCH  I PRAWO SPÓŁDZIELCZE

Wszystko za sprawą art. 4 ustawy z dnia 20 lipca 2017 roku o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo spółdzielcze, (dalej jako: ustawa nowelizująca), który reguluje utratę członkostwa w spółdzielni. Art. 4 ustawy nowelizującej jest przepisem przejściowym. Zgodnie z jego treścią członek spółdzielni, któremu w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy nie przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, albo prawo odrębnej własności lokalu oraz któremu nie przysługuje roszczenie o ustanowienie prawa odrębnej własności lokalu lub roszczenie o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, traci z tym dniem członkostwo w spółdzielni.

ZASADA PRAWNA – PRZESĄDZAJĄCA UCHWAŁA SĄDU NAJWYŻSZEGO

Za sprawą uchwały „siódemkowej” Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2013 roku1, wydanej w związku z rozbieżnościami orzecznictwa dotyczącymi dopuszczalności zakładania księgi wieczystej dla ujawnienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, ustanowionego w budynku położonym na gruncie o nieuregulowanym stanie prawnym, przesądzona została kwestia, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w budynku położonym na takim gruncie, stanowi jedynie ekspektatywę tego prawa.

Analizując wyżej wymienioną uchwałę, która nabrała moc zasady prawnej w powiązaniu z art. 4 przyjętej ustawy nowelizującej, należałoby stwierdzić, że osoby posiadające ekspektatywę spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu automatycznie tracą członkostwo w spółdzielni, bowiem nie zostały one przewidziane w enumeratywnym wyliczeniu znajdującym się w art. 4. Ustawy nowelizującej. Konsekwencją takiego założenia byłaby utrata przez takie osoby przyrzeczenia ustanowienia prawa własnościowego w przyszłości.

BŁĄD USTAWODAWCY CZY WYCZERPUJĄCA REGULACJA

W tym miejscu jednak warto zadać sobie pytanie czy taka regulacja nie jest przypadkiem luką ustawodawcy, który „zapomniał” dodać tej kategorii członków spółdzielni do art. 4 ustawy nowelizującej. Środowiska związane z krajowymi związkami spółdzielni już apelują do ustawodawcy o szybką zmianę przepisów, aby uniknąć niepotrzebnego zamieszenia w tej kwestii, bowiem sytuacja prawna osób posiadających ekspektatywę ustanowienia prawa własnościowego jest w tym momencie niejasna.

1sygn. akt: III CZP 104/12