1 lipca 2020 r. weszły w życie przepisy wdrażające dyrektywę 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 r. Przewidują one nowy tryb postępowania w KPC, dotyczący spraw własności intelektualnej. Jakie nowe instytucje i zmiany w KPC wprowadzają przepisy?
Wyspecjalizowane sądy własności intelektualnej
Podstawową zmianą wprowadzoną przez nowelizację, jest powołanie 5 sądów okręgowych (Gdańsk, Lublin, Poznań, Warszawa i Katowice) oraz 2 apelacyjnych (Poznań i Warszawa), które od lipca będą rozpoznawały spraw z zakresu prawa własności intelektualnej. Wyjątek stanowić będą sprawy dotyczące programów komputerowych, wynalazków, wzorów użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin oraz tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym, które to rozpatrywane będą wyłącznie przez Sąd Okręgowy w Warszawie (art. 47990 § 2 KPC). Ustawodawca stawia zatem, na wyższy stopień specjalizacji sędziów, z uwagi na szczególne skomplikowanie spraw związanych z własnością intelektualną.
Regulacje z zakresu zabezpieczenia środka dowodowego, wyjawienia lub wydania środka dowodowego oraz wezwania do udzielenia informacji
Dotychczas procedury z zakresu zabezpieczenia środka dowodowego, wyjawienia lub wydania środka dowodowego oraz wezwania do udzielenia informacji były zawarte w kilku ustawach. Nowe przepisy mają przede wszystkim na celu ochronę strony powodowej oraz ograniczenie stosowania taktyki procesowej polegającej na wstrzymywaniu procesu poprzez zasłanianie się tajemnicą przedsiębiorstwa. Procedura ta dotąd trwała długo, zanim sąd postanowieniem zobowiązał przedsiębiorcę do ujawnienia dokumentów na podstawie stosownych przepisów.
Nowe szczególne powództwa
Nowelizacja wprowadza tzw. powództwa szczególne, które zostały przewidziane jako instrument obronny lub prewencyjny dla pozwanego lub potencjalnego pozwanego w sprawie z zakresu własności intelektualnej
Pierwszym rodzajem szczególnego powództwa w sprawach o naruszenie prawa do znaku towarowego lub wzoru przemysłowego jest powództwo wzajemne, regulowane przez przepisy art. 479122 – 479128 KPC, obejmujące żądanie unieważnienia lub stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy lub żądanie unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego. Instytucja ta, w zakresie własności intelektualnej, jest już uregulowana w prawie europejskim.
Drugim rodzajem powództwa szczególnego jest powództwo o ustalenie, że dane czynności nie naruszają określonego patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji (wymagane wykazanie interesu prawnego), regulowane przez art. 479123 KPC.
W obu przypadkach stosuje się także odpowiednio przepisy ogólne powództwa wzajemnego (art. 204 KPC) oraz powództwa o ustalenie stosunku prawnego lub prawa (art. 189 KPC).
Większa rola rzeczników patentowych
Dodatkowo w sprawach z zakresu własności intelektualnej, w których wartość przedmiotu sporu przekracza kwotę 20 tysięcy złotych, ustawodawca wprowadził przymus reprezentowania stron przez profesjonalnego pełnomocnika, którym poza adwokatem i radcą prawnym, może być również rzecznik patentowy (art. 872 KPC).
Kompetencje rzeczników patentowych zostały także rozciągnięte na wszystkie sprawy sporne z zakresu własności intelektualnej.
Wnioski
Nowa procedura czyni zadość standardom europejskim w zakresie ochrony praw własności intelektualnej oraz wzmacnia (i docenia) rolę rzeczników patentowych w procesach. Wydaje się także, że intencją ustawodawcy jest uproszczenie i usprawnienie dotychczas długich i skomplikowanych przepisów. Liczymy, że dzięki nowym rodzajom wyspecjalizowanych sądów, ochrona praw własności intelektualnej będzie bardziej skuteczna i efektywna.