Wspólnik, który uzyskał od stycznia do kwietnia br. dochód ze spółki komandytowej zanim ta stała się podatnikiem CIT, może uwzględnić w rozliczeniu wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne poniesione w bieżącym roku.

Od 2021 roku (styczeń lub maj) spółki komandytowe stały (staną) się podatnikami CIT. Nie ulega wątpliwości, że związana z tym zmiana źródła przychodu uzyskiwanego ze spółki komandytowej – z działalności gospodarczej na kapitały pieniężne – pozbawia wspólnika możliwości odliczenia składek ZUS. Dochody takie są opodatkowane ryczałtowo stawką 19 proc., a podatek potrącany jest przez spółkę komandytową działającą w charakterze płatnika.

Przepisy ustawy o PIT nie przewidują możliwości potrącania przez płatnika składek na ubezpieczenia społeczne wspólnika. Można się zżymać, że jest to brak równości wobec prawa i że stanowi to nieuzasadnione, fiskalne karanie wspólników spółki komandytowej w porównaniu do udziałowców sp. z o.o. czy wspólników spółki jawnej niebędącej podatnikiem CIT. Pierwsi nie podlegają bowiem (poza udziałowcami spółek jednoosobowych) ubezpieczeniom społecznym, drudzy zaś mogą odliczać składki od swoich przychodów w spółce jawnej. Bez zmiany przepisów, a taka nie jest zapowiadana, szanse na inną wykładnię obecnych regulacji są jednak nikłe. Potwierdziło to również Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na zapytanie prasowe. Pozostaje wątpliwość, czy faktycznie nic się nie da z tym zrobić.

JAKO KOSZT…

Składki ZUS mogą obniżyć zobowiązanie podatkowe, jeśli zostaną potraktowane jako koszty uzyskania przychodu np. działalności gospodarczej. W takim przypadku muszą być spełnione wszystkie prawne warunki pozwalające taki koszt rozliczyć, tj. powinien on być: definitywny, faktycznie poniesiony, odpowiednio udokumentowany oraz mieć związek z osiągnięciem przychodu lub zabezpieczeniem jego źródła. Ponadto konstrukcja obliczania podatku musi zawierać możliwość rozliczenia kosztu. W przypadku kapitałów pieniężnych taka możliwość niestety nie istnieje, gdyż podatek, jak wspomniano wyżej, potrącany jest przez płatnika od kwoty przychodu (nie dochodu) .

… ALBO JAKO OBNIŻENIE PODSTAWY

Ale to nie jest jedyna droga obniżenia zobowiązania podatkowego poprzez rozliczenie składek ZUS. Istnieje bowiem możliwość odliczenia składek nie jako kosztu podatkowego, ale jako wartości obniżającej podstawę opodatkowania. Odliczenie to następuje na zasadach określonych w art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT.

Przepis ten uzależnia możliwość odliczenia składek społecznych od faktu osiągnięcia dochodu opodatkowanego w określony sposób (np. z pozarolniczej działalności gospodarczej) bez wprowadzania dodatkowych wymogów (nie licząc nieistotnych w tym aspekcie wyłączeń dla dochodów zwolnionych). W szczególności, co istotne w naszym przypadku, nie wprowadza okresu potrącalności. Innymi słowy, przepis wymaga jedynie, jak się wydaje, by podatnik PIT osiągnął przychód z określonego źródła przychodów – kiedykolwiek w danym roku podatkowym, niekoniecznie np. w każdym miesiącu tego roku.

PRZEPISY NIE ZABRANIAJĄ

Skoro zatem ustawa dopuszcza, bez spełnienia dodatkowych warunków, możliwość odliczenia od prawidłowo ustalonego dochodu z działalności gospodarczej wydatków m.in. na ubezpieczenia społeczne, a okresem rozliczeniowym dla PIT jest rok podatkowy, to można pokusić się o twierdzenie, że komplementariusz lub komandytariusz, który uzyskał w miesiącach od stycznia do kwietnia 2021 roku dochód ze spółki komandytowej zanim ta stała się podatnikiem CIT, może od tego dochodu odliczyć wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne poniesione w roku 2021, nawet jeśli od maja jego dochody w spółce komandytowej nie będą już kwalifikowane jako dochody z działalności gospodarczej. Nie ma bowiem przepisu, który by to wykluczał. Co jest równie istotne, w tym niewielkim i ograniczonym czasowo wymiarze może być realizowany postulat sprawiedliwości społecznej.

***

Czas pokaże czy taka wykładnia spotka się z aprobatą organów podatkowych. Na pewno jednak nie warto rezygnować ze wspomnianych możliwości prawnych, zwłaszcza że dla bardziej ostrożnych jest jeszcze dużo czasu na uzyskanie interpretacji indywidualnej w tym zakresie. Przy większej liczbie wspólników kwoty mogą być całkiem duże, w szczególności, że analogiczną argumentację można zastosować do odliczenia od podatku także składki zdrowotnej.

podstawa prawna: art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 1426 ze zm.)

ARTYKUŁ UKAZAŁ SIĘ W DZIENNIKU „RZECZPOSPOLITA” 08.03.2021 R.