W dobie dynamicznego rozwoju sztucznej inteligencji, przedsiębiorcy coraz śmielej sięgają po narzędzia AI, aby usprawnić swoją działalność. Rodzi się jednak pytanie, jak to wpływa na preferencje podatkowe, w szczególności na popularną ulgę IP Box, która pozwala na opodatkowanie dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej stawką 5%. Czy wspieranie się AI wyklucza możliwość skorzystania z tej preferencji? Najnowsze interpretacje i opinie ekspertów wskazują, że niekoniecznie, ale warto sprawdzić każdy przypadek indywidualnie.

Czym jest ulga IP Box i kto może z niej skorzystać?

Ulga IP Box to preferencyjna stawka podatku (5%) dla dochodów uzyskiwanych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Przysługuje przede wszystkim przedsiębiorcom zarabiającym na prawach własności intelektualnej, szczególnie informatykom tworzącym programy komputerowe. Dochód z działalności innowacyjnej jest wyliczany na podstawie specjalnego wzoru zawartego w ustawach o PIT/CIT.

Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że z ulgi IP Box korzysta już około 7,5 tysiąca firm. Co ciekawe, wiele z nich otwarcie przyznaje się do wspierania się sztuczną inteligencją we wnioskach o interpretacje.

AI jako narzędzie, nie samodzielny twórca

Kluczową kwestią w kontekście ulgi IP Box i AI jest to, czy sztuczna inteligencja jest jedynie narzędziem wspierającym proces twórczy, czy też samodzielnie generuje końcowy produkt.

Ulga IP Box jest przeznaczona wyłącznie dla przedsiębiorców, którzy wykonują coś twórczego, czyli indywidualnego i niepowtarzalnego. Korzystanie z AI, które wspomaga proces tworzenia – na przykład podpowiadając składnię, funkcje czy rozwiązania problemów w czasie rzeczywistym – nie wyklucza możliwości skorzystania z ulgi. Co więcej, przyspiesza pracę i poprawia jakość tworzonych rozwiązań, a to jest zgodne z duchem innowacyjności.

Przykłady pozytywnych interpretacji fiskusa:

Informatyk tworzący innowacyjne aplikacje: Przedsiębiorca, który tworzy i rozwija programy oraz aplikacje objęte ochroną prawa autorskiego, korzystając przy tym z narzędzia AI wspierającego programowanie, otrzymał pozytywną interpretację. Fiskus uznał, że jego prace mają charakter rozwojowy, a efektem są kwalifikowane prawa własności intelektualnej, co uprawnia go do 5% stawki PIT (interpretacja nr 0113-KDIPT2-3.4011.349.2025.2.AK).

Twórca nowatorskiego silnika promocji: Informatyk, który stworzył nowatorski silnik promocji, dostosowany do wysokich wymagań konfiguracyjnych i wydajnościowych, również uzyskał zgodę na 5% podatek, pomimo wspierania się algorytmami AI. Wskazał nawet, że pomoc AI „potęguje poziom innowacyjności” (interpretacja nr 0113-KDWPT.4011.77.2025.2.KU).

Specjalista AI tworzący programy audytowe: Przedsiębiorca, absolwent studiów magisterskich ze specjalizacją sztuczna inteligencja, tworzący programy do audytów i kontroli dokumentów finansowych, także otrzymał pozytywną odpowiedź od fiskusa, pomimo wykorzystania AI w swojej pracy (interpretacja nr 0112-KDSL1-1.4011.255.2025.2.MW).

Kiedy AI staje się problemem? Dzieło sztucznej inteligencji to nie utwór

Problem z ulgą IP Box pojawia się w sytuacji, gdy sztuczna inteligencja sama wykona cały program lub inny produkt. Choć technicznie jest to możliwe, to efekt pracy AI, bez znaczącego wkładu człowieka, nie jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego. W konsekwencji nie można przenieść praw autorskich, co jest podstawowym warunkiem skorzystania z ulgi. Skarbówka wyraźnie zaznaczyła swoje stanowisko w interpretacji dotyczącej grafik stworzonych wyłącznie przez sztuczną inteligencję (podatnik jedynie określał słowa kluczowe i reguły algorytmów). Choć zapytanie nie dotyczyło IP Box, fiskus podkreślił, że takie grafiki nie są utworem w rozumieniu przepisów o prawie autorskim (interpretacja nr 0115-KDIT1.4011.190.2025.1.MN).

Jest to wyraźny sygnał ostrzegawczy dla korzystających z ulgi IP Box. Jak się zabezpieczyć przed kontrolą? Najlepiej dokumentując cały proces twórczy. Ciężko wyobrazić sobie, by fiskus podczas kontroli był w stanie precyzyjnie ocenić wkład pracy sztucznej inteligencji. Urzędnicy nie są specjalistami w tych sprawach i musieliby powołać biegłego. Jeśli z polityki AI i dokumentów wewnętrznych firmy wynika, że sztuczna inteligencja jest wykorzystywana jedynie pomocniczo, a główny wkład twórczy pochodzi od człowieka (nawet poprzez kierowanie AI, nadzorowanie procesu i weryfikowanie efektów), fiskus nie powinien zakwestionować ulgi. Takie podejście przyda się zarówno ze względów bezpieczeństwa, jak i w kwestiach podatkowych.

Podsumowanie

Ulga IP Box jest otwarta na innowacje i wsparcie sztucznej inteligencji, pod warunkiem, że człowiek pozostaje autorem i twórcą. Kluczowe jest, aby AI służyło jako narzędzie wspomagające, a nie samodzielnie generujące kwalifikowane prawa własności intelektualnej. Transparentne dokumentowanie procesów twórczych z użyciem AI to najlepsza ochrona przed ewentualnymi wątpliwościami ze strony fiskusa.

Artykuł z komentarzem Pawła Kuźmiaka, partnera DSK Kancelaria, pt. Korzystasz ze sztucznej inteligencji? Nie wyklucza to ulgi w podatkach został opublikowany w dzienniku Rzeczpospolita 9 lipca 2025 roku.

Masz pytania dotyczące ulgi IP Box lub używania AI w Twojej firmie? Skonsultuj się z nami. Kontakt Krzysztofem Śliwińskim partnerem DSK i dyrektorem zespołu podatkowego: k.sliwinski@dsk-kancelaria.pl