Podatnikiem VAT jest zasadniczo każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą, a więc taki, który dokonuje dostawy towarów lub świadczy usługi w sposób zorganizowany, ciągły i w celach zarobkowych. Ustawodawca przewidział jednak sytuacje, w których mimo wystąpienia takiej działalności, nie będzie ona podlegać opodatkowaniu VAT, lecz zostanie z tego podatku zwolniona. Mowa tutaj zarówno o zwolnieniach przedmiotowych (związanych z rodzajem wykonywanych czynności), jak i zwolnieniach podmiotowych (związanych z cechami podmiotu dokonującego czynności).

Szczególnym rodzajem zwolnienia z VAT jest zwolnienie podmiotowe uzależnione od wysokości obrotów. Dotyczy ono drobnych przedsiębiorców, którzy po spełnieniu określonych wymogów nie muszą rozliczać VAT od sprzedaży swoich towarów lub usług.

Limit obrotów

Drobni przedsiębiorcy to podatnicy, których wartość sprzedaży towarów i usług nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł.  Przy ustalaniu tej kwoty nie wlicza się kwoty podatku.

Dla podatników, którzy prowadzą działalność przynajmniej od roku sprawa jest stosunkowo prosta, ponieważ na podstawie swojej sprzedaży z poprzedniego roku są oni w stanie stwierdzić czy zmieścili się w limicie 200 000 zł i czy w kolejnym roku zostanie przekroczona ta kwota, czy też nie.

Zwolnienie w przypadku rozpoczęcia działalności w trakcie roku

Podatnicy, którzy w trakcie roku rozpoczynają działalność polegającą na wykonywaniu czynności podlegających opodatkowaniu VAT, mogą zastosować omawiane zwolnienie jeżeli przewidywana wartość ich sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200 000 zł.

To oznacza, że podatnik, który rozpoczął działalność w marcu i jego planowana wartość sprzedaży do końca tego roku nie przekroczy kwoty 200 000 zł, nie koniecznie będzie mieścił się w limicie i będzie mógł skorzystać ze zwolnienia. W takich przypadkach konieczne jest ustalenie proporcji zwolnienia w stosunku do okresu, w jakim będzie wykonywana działalność. Dla prawidłowego obliczenia limitu kwoty sprzedaży należy wziąć pod uwagę tylko część roku w jakiej działalność będzie wykonywana. Co istotne, bierzemy pod uwagę moment rozpoczęcia działalności, nie wystawienia pierwszej faktury.

Przykład:

W związku z tym, jeżeli podatnik zakłada działalność z dniem 15 marca 2024 r. to ta działalność będzie wykonywana do końca roku przez 291 dni. Wobec tego, w celu obliczenia proporcji kwotę 200 000 zł dzielimy przez liczbę dni w roku, w 2024 r. jest to 366. Następnie, wynik ilorazu mnożymy przez liczbę dni, w których działalność będzie wykonywana, czyli 291.

W rezultacie uzyskujemy zaktualizowany limit, który będzie obowiązywał dla drobnego przedsiębiorcy w roku, w którym działalność została rozpoczęta. W naszym przykładzie obliczenia przedstawiają się następująco:

200 000 zł / 366 dni = 546,45 zł (sprzedaż dzienna) 546,45 zł * 291 dni = 159 016,95 zł

Zatem przedsiębiorca, który rozpoczął działalność 15 marca 2024 r., może zastosować zwolnienie z podatku VAT, jeżeli jego wartość sprzedaży towarów i usług w tym roku nie przekroczy kwoty 159 016,95 zł.

Informacja o wyborze zwolnienia?

Podatnicy, którym przysługuje zwolnienie podmiotowe z VAT nie muszą informować urzędu skarbowego o wyborze, czy fakcie korzystania z tego zwolnienia. Dobrowolnie mogą zarejestrować się jako podatnicy VAT zwolnieni w formularzu VAT-R, ale obowiązek zawiadomienia organu powstaje dopiero w przypadku rezygnacji ze zwolnienia.

Rezygnacja

Zwolnienie z VAT niesie ze sobą różne korzyści, ale również pewne ograniczenia. Przede wszystkim, przedsiębiorcy zwolnieni z opodatkowania nie mają prawa do odliczenia VAT naliczonego, co może wpłynąć na ich koszty działalności. Dla niektórych przedsiębiorców, szczególnie tych, którzy posiadają wysoką wartość zakupów objętych VAT, takie rozwiązanie może być mniej korzystne. Dlatego przed podjęciem decyzji o skorzystaniu ze zwolnienia warto rozważyć wszystkie aspekty finansowe oraz specyfikę prowadzonej działalności. Ustawa o VAT przewiduje możliwość zrezygnowania ze stosowania zwolnienia w związku z niskim obrotem. W celu skutecznej rezygnacji podatnik powinien złożyć formularz VAT-R przed rozpoczęciem miesiąca, w którym nie chce już korzystać ze zwolnienia.

Obowiązki zwolnionego

Warto również zaznaczyć, że przedsiębiorcy, którzy korzystają ze zwolnienia z VAT, mają obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży dla celów kontroli. Jeśli ewidencja nie będzie rzetelnie prowadzona organ podatkowy określi na podstawie szacowanej wartości sprzedaży kwotę podlegającą w całości opodatkowaniu.

Jeśli wartość sprzedaży w roku podatkowym przekroczy ustawowy limit 200 000 zł podatnik ma obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego przed dniem dokonania czynności, które nie mieszczą się w limicie zwolnienia.

Podsumowując, obliczanie limitu zwolnienia podmiotowego z VAT dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność w trakcie roku jest kluczowym zagadnieniem, które wymaga staranności i znajomości przepisów. Zasada ta opiera się na proporcjonalnym podejściu, w którym do obliczenia limitu 200 000 zł bierze się pod uwagę jedynie rzeczywisty okres prowadzenia działalności w pierwszym roku podatkowym.

Jeśli masz pytania dotyczące spraw podatkowych, zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami.

Kontakt: Marcin Palusiński, doradca podatkowy, radca prawny, dyrektor i partner DSK Kancelaria: m.palusinski@dsk-kancelaria.pl