Teza uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego

Zawiadomienie podatnika dokonane na podstawie art. 70c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015r. poz. 613 z późn. zm.) informujące, że z określonym co do daty dniem, na skutek przesłanki z art. 70 §6 pkt 1 Ordynacji podatkowej nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego podatnika za wskazany okres rozliczeniowy, jest wystarczające do stwierdzenia, że nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia tego zobowiązania na podstawie art. 70 §6 pkt 1 wyżej wymienionej ustawy.

Stanowiska / Linie orzecznicze dotyczące zawiadomienia o wystąpieniu przesłanki zawieszenia biegu terminu przedawnienia 

Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrujący skargę kasacyjną podatnika i wnoszący o uchwalenie uchwały NSA, zwrócił uwagę na istniejącą rozbieżność stanowisk różnych składów orzekających NSA w zakresie spełnienia przesłanki zawieszenia biegu terminu przedawnienia na gruncie Ordynacji podatkowej.

Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się o niezgodności z Konstytucją RP art. 70 §6 pkt 1 OP w jego poprzednim brzmieniu w swoim wyroku z dnia 17 lipca 2012 roku w sprawie o sygn. akt P 30/11. Pomimo zmiany brzmienia kwestionowanego przepisu, pozostały wątpliwości dotyczące formułowania wezwań i innych pism do podatników, które to mają ich informować o wszczętym postępowaniu na podstawie przepisów Kodeksu karnego skarbowego.

NSA w komentowanej uchwale podkreślił stanowisko Trybunału Konstytucyjnego w zakresie braku tzw. prawa do przedawnienia, wskazując że:

Ustawowa regulacja instytucji zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego powinna uwzględniać różne zasady, normy i wartości konstytucyjne. Jej konstytucyjność należy zatem rozpatrywać na tle różnych postanowień ustawy zasadniczej.

Z jednej strony, zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych należy postrzegać w kontekście art. 84 Konstytucji, wyrażającego powszechny obowiązek ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, oraz  art. 217 Konstytucji, ustanawiającego władztwo finansowe państwa. Z obu tych przepisów wynika, że zasadą jest płacenie podatków, a nie oczekiwanie, że nastąpi przedawnienie zobowiązania podatkowego (…).

Z drugiej jednak strony, kształtując przepisy prawa daninowego, ustawodawca musi brać pod uwagę interesy podatników, którzy w zaufaniu do istniejącego systemu podatkowego podejmują różne decyzje gospodarcze. (…) Przedawnienie zobowiązania podatkowego, aby nie było instytucją pozorną, mysi również realizować stawiane mu cele, tj. dawać podatnikowi poczucie pewności co do braku ciążących na nim zobowiązań podatkowych i działać w sposób dyscyplinujący na wierzyciela podatkowego (…).

Należy również mieć na uwadze to, że przepis, którego konstytucyjność jest kwestionowana w niniejszym postępowaniu, ma charakter gwarancyjny. Wprawdzie jego celem jest dobro toczącego się postępowania podatkowego (oddaje on bowiem do dyspozycji organów podatkowych dodatkowy czas pozwalający na weryfikację prawidłowości dokonanego przez podatnika rozliczenia), jednak z uwagi właśnie na jego wymiar gwarancyjny, dobro toczącego się postępowania podatkowego musi zostać odpowiednio wyważone z dobrem podatnika, który chciałby mieć pewność co do swojej sytuacji prawnopodatkowej.

Stanowisko NSA wyrażone w komentowanej uchwale

NSA, idąc w ślad za stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego, przyjął stanowisko, zgodnie z którym wystarczające jest poinformowanie podatnika o toczącym się postępowaniu karnym skarbowym, tylko poprzez podanie podstawy prawnej przerwania przedawnienia. Tym samym, jeżeli organ wyśle krótkie pismo z podaniem wyłącznie artykułu będącego podstawą zawieszenia biegu terminu przedawnienia, to bieg terminu przedawnienia ulegnie zawieszeniu.

Czy takie zawiadomienie jest wystarczające?

W kontekście stanowiska przyjętego przez NSA pojawia się jednak pytanie, czy rzeczywiście takie zawiadomienie jest wystarczające? Przeciętny podatnik, który nie zawsze wie w jaki sposób funkcjonuje instytucja przedawnienia, tym bardziej nie wie jaka przesłanka kryje się pod określonym przepisem. Należy się zastanowić, czy mimo wszystko, w imię zasady zaufania do organów podatkowych, te nie powinny go poinformować o treści podstaw będących przesłanką do zawieszenia biegu terminu przedawnienia.

Masz pytania dotyczące przedawnienia? Skontaktuj się z nami, wyjaśnimy Twoje wątpliwości.