Agencje zatrudnienia to cały czas popularna forma prowadzenia biznesu w Polsce, również dla przedsiębiorców zagranicznych. Co zmieniło się po Brexicie? Jak obecnie wygląda możliwość rejestracji takiej działalności przez przedsiębiorców brytyjskich?
Zasady zakładania i prowadzenia agencji zatrudnienia określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Wykonywanie usług pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego, poradnictwa zawodowego lub pracy tymczasowej to działalność regulowana. Wymaga wpisania do Krajowego Rejestru Agencji Zatrudnienia.
Przedsiębiorca zagraniczny może prowadzić w Polsce agencję zatrudnienia, jeśli pochodzi z:
- państwa członkowskiego Unii Europejskiej;
- państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależącego do Unii Europejskiej;
- państwa niebędącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które może korzystać ze swobody świadczenia usług na podstawie umowy zawartej z Unią Europejską i jej państwami członkowskimi.
Wówczas, zamiast składać wniosek o wpis do rejestru agencji zatrudnienia, składa marszałkowi województwa właściwemu ze względu na planowane miejsce świadczenia usług zawiadomienie o zamiarze ich prowadzenia.
Wyjątek stanowi świadczenie usług w zakresie pracy tymczasowej, które każdorazowo wymaga, również od przedsiębiorcy zagranicznego, wpisu do Krajowego Rejestru Agencji Zatrudnienia.
Wielka Brytania traktowana jako państwo trzecie
W konsekwencji wystąpienia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej, od 1 lutego 2021 roku przedsiębiorcy pochodzący z tego kraju przestali być uznawani za przedsiębiorców zagranicznych z państw członkowskich UE. Równocześnie z wystąpieniem z UE, Wielka Brytania przestała być również częścią Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
W związku z tym pojawiło się pytanie, czy przedsiębiorcy pochodzący z Wielkiej Brytanii mogą korzystać ze swobody świadczenia usług na podstawie umowy międzynarodowej zawartej między Unią Europejską a Zjednoczonym Królestwem.
31 grudnia 2020 roku w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowana została Umowa o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z drugiej strony. Umowa ta – stosowana od 1 stycznia 2021 roku – zawiera postanowienia dotyczące usług i inwestycji. I choć zdawałoby się, że na ich podstawie Wielkiej Brytanii przyznano swobodę świadczenia usług na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej (zasada traktowania narodowego, zasada największego uprzywilejowania w zakresie świadczenia usług transgranicznych), to zdaniem Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii nie znajduje ona zastosowania do świadczenia usług polegających na prowadzeniu na terenie Polski agencji zatrudnienia.
W przytoczonej umowie, wskazuje się bowiem, że tytuł ten nie ma zastosowania do:
- środków odnoszących się do osób fizycznych strony, starających się o dostęp do rynku pracy drugiej strony, ani
- do środków dotyczących narodowości lub obywatelstwa, stałego pobytu czy też stałego zatrudnienia.
Zdaniem Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii – Departamentu Rynku Pracy, w związku z wystąpieniem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, jest ona traktowana jako państwo trzecie. To natomiast oznacza, że brytyjski przedsiębiorca, chcący prowadzić na terytorium Polski działalność gospodarczą w formie agencji zatrudnienia podlega przepisom ustawy z dnia 6 marca 2018 roku o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 2018 poz. 649 ze zm.).
Warunki prowadzenia przez obywateli państw trzecich działalności gospodarczej w Polsce
Stosownie do przepisów tej ustawy, obywatele innych państw niż państwa członkowskie UE mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą w Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach, jak obywatele polscy tylko wówczas, gdy spełnią określone warunki (art. 4 ust. 2 ustawy).
Są to, między innymi, posiadanie w Polsce:
- zezwolenia na pobyt stały,
- zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
- zezwolenia na pobyt czasowy,
- statusu uchodźcy,
- ochrony uzupełniającej,
- zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub
- zgody na pobyt tolerowany, a także
- posiadanie ważnej Karty Polaka.
Inne osoby zagraniczne (a zatem niespełniające warunków z art. 4 ust. 2), mogą wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Polski wyłącznie w formie spółki komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej. Mogą także przystępować do takich spółek oraz obejmować / nabywać ich udziały lub akcje, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.
Oznacza to, że spółka prawa brytyjskiego, aby prowadzić w Polsce działalność gospodarczą w formie agencji zatrudnienia, powinna posiadać status przedsiębiorcy aktywnie prowadzącego działalność gospodarczą w formie spółki w Polsce. To z kolei stanowi dużo większe wyzwanie i przedsięwzięcie, niż uzyskanie prostego wpisu do rejestru agencji zatrudnienia lub wykazu przedsiębiorców zagranicznych.
Podsumowanie
Opisana sytuacja to tylko jeden z wielu przykładów tego, jak wystąpienie Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej wpłynęło na sytuację Brytyjczyków oraz możliwość podejmowania i prowadzenia przez nich działalności gospodarczej w krajach należących do Unii Europejskiej.
W związku z brakiem kompleksowego uregulowania pewnych sfer działalności umowami międzynarodowymi, nawet właściwe urzędy niejednokrotnie nie potrafią udzielić konkretnych odpowiedzi związanych z ograniczeniami wywołanymi przez Brexit. Warto wówczas zwrócić się o oficjalną informację do Ministra Pracy, Rozwoju i Technologii, którego ustawowym zadaniem jest udzielanie wyjaśnień dotyczących stosowania przepisów ustawy w celu zapewnienia jednolitości stosowania prawa.