Oświadczenia i zapewnienia są jednym z ważniejszych elementów umowy sprzedaży udziałów. O odpowiedzialności gwarancyjnej sprzedającego za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy oraz wystąpienie naruszenia złożonych  przez sprzedającego oświadczeń i zapewnień pisaliśmy w artykule Umowa sprzedaży udziałów – zasady odpowiedzialności sprzedającego. Strony transakcji M&A korzystając ze swobody umów mogą ograniczyć wprowadzoną do umowy odpowiedzialność gwarancyjną, zarówno czasowo jak i kwotowo. 

Ograniczenie czasowe

W umowie sprzedaży udziałów możliwe jest zastrzeżenie ograniczenia czasowego odpowiedzialności sprzedającego za złożone oświadczenia i zapewnienia. W przypadku nie wprowadzenia do umowy sprzedaży udziałów czasowego ograniczenia odpowiedzialności sprzedającego, odpowiada on z tytułu oświadczeń i zapewnień w terminach wynikających z kodeksu cywilnego (w tym przypadku szczególnie istotne jest czy stroną jest osobą fizyczna czy prawna) albo zgodnie z przepisami prawa obcego, jeżeli to jemu podlega umowa sprzedaży. 

 W praktyce transakcyjnej przyjmuje się określenie terminów w dwóch zakresach: 

  1. termin, w którym kupujący jest zobowiązany do zawiadomienia sprzedającego o powstaniu szkody,
  2. termin, w którym kupujący jest uprawniony do dochodzenia roszczenia wobec sprzedającego z tytułu naruszenia oświadczeń i zapewnień.

Zazwyczaj strony transakcji ustalają kilkumiesięczne lub kilkuletnie terminy dochodzenia roszczeń przez Kupującego. Terminy te podlegają zróżnicowaniu do poszczególnych oświadczeń i zapewnień. 

Przykład
Sprzedający nie będzie odpowiedzialny za naruszenia zapewnień, jeżeli kupujący nie zawiadomi sprzedającego o roszczeniu z tytułu zapewnienia w terminie: 

5 lat – w odniesieniu do zapewnień fundamentalnych, 

6 lat – w odniesieniu do zapewnień podatkowych,

24 miesięcy – w odniesieniu do zapewnień inne niż fundamentalne i podatkowe.

    Ograniczenie kwotowe 

    W praktyce transakcyjnej poza zakreśleniem terminu możliwe jest kwotowe ograniczenie ograniczenie odpowiedzialności, m.in. w zakresie minimalnej kwoty szkody z tytułu jednego naruszenia, maksymalnej kwoty szkody, za jaką odpowiada sprzedający czy minimalnej kwoty szkody, do której kupujący może domagać się jej naprawienia przez sprzedającego.  

    Najczęściej ustala się, że odpowiedzialność sprzedającego nie może przekroczyć określonej kwoty, np.:

    1. Pełna wartość transakcji – w niektórych przypadkach sprzedający odpowiada nie tylko do wysokości ceny sprzedaży, ale również wartości wszelkich innych ekwiwalentów ceny (np. w przypadku, gdy część wartości zostaje rozliczona w akcjach spółki nabywcy),
    2. Pełna cena sprzedaży – w niektórych przypadkach sprzedający odpowiada maksymalnie do wysokości ceny sprzedaży udziałów,
    3. Ułamek ceny sprzedaży – w innych sytuacjach ograniczenie kwotowe może wynosić np. 20-50% ceny sprzedaży. Taka kwota często stosowana jest w odniesieniu do typowych oświadczeń o stanie prawnym lub finansowym spółki, które mają mniejsze ryzyko,
    4. Konkretna kwota – czasami w umowie jest z góry określona konkretna kwota (np. 1 milion PLN), która stanowi górną granicę odpowiedzialności sprzedającego.
    Przykład
    Łączna maksymalna odpowiedzialność Sprzedającego wynikająca z Umowy za naruszenie oświadczeń i zapewnień, poza ograniczeniami czasowymi wskazanymi w ustępie powyżej, jest ograniczona w następujących limitach: 

    w przypadku jakiegokolwiek naruszenia oświadczeń i zapewnień w odniesieniu do któregokolwiek z zapewnień fundamentalnych – do 100% (słownie: sto procent) kwoty Ceny Sprzedaży faktycznie zapłaconej Sprzedającemu,

    w przypadku jakiegokolwiek naruszenia oświadczeń i zapewnień w odniesieniu do któregokolwiek z zapewnień podatkowych – do 50 % Ceny Sprzedaży faktycznie zapłaconej Sprzedającemu, 

    w przypadku jakiegokolwiek naruszenia oświadczeń i zapewnień w odniesieniu do jakichkolwiek zapewnień Sprzedającego innych niż zapewnienia fundamentalne i podatkowe – do  30% Ceny Sprzedaży faktycznie zapłaconej Sprzedającemu.

    Korzystając ze swobody umów możliwe jest wprowadzenie również minimalnych progów wartości szkody lub progów kulminacyjnych, aby ochronić sprzedającego przed drobnymi roszczeniami oraz w celu motywacji kupującego, aby zgłaszał roszczenia tylko wtedy, gdy łączne szkody wynikające z naruszeń są znaczące. Pomaga to utrzymać równowagę między stronami w transakcji, minimalizując jednocześnie ryzyko dla sprzedającego i upraszczając procedury dochodzenia roszczeń.

    1. de minimis – wprowadza się minimalny próg wartości szkody, poniżej którego kupujący nie może dochodzić roszczeń, przykładowo roszczenia mogą być zgłaszane tylko, jeśli szkoda przekracza 50.000 PLN, 
    2. threshold – próg kumulacyjny, roszczenia kupującego mogą być zgłoszone dopiero po osiągnięciu określonej łącznej kwoty szkód, przykładowo 100.000 PLN. 

    Podsumowanie

    Ograniczenia czasowe i kwotowe odpowiedzialności sprzedającego za naruszenie oświadczeń i zapewnień takie jak limity czasowe  czy ograniczenie kwotowe odpowiedzialności do ustalonej wysokości, pozwalają sprzedającemu na lepsze zarządzanie ryzykiem transakcyjnym. Dodatkowe rozwiązania, takie jak próg de minimis czy threshold, chronią przed drobnymi roszczeniami, zapewniając równowagę i stabilność transakcji dla obu stron.

    Już wkrótce podczas ogólnopolskiego kongresu technologicznego UPGRADE organizowanego przez stowarzyszenie ITCORNER, zaprezentujemy raport dotyczący fuzji i przejęć w branży IT.

    Nasz zespół M&A doradza w procesie transakcyjnym. Kontakt:

    Kinga Nowak: k.nowak@dsk-kancelaria.pl, Ewelina Świtalska: e.switalska@dsk-kancelaria.pl