W wielu aktach prawnych występuje środek odwoławczy w postaci reklamacji. Określone są również terminy jej rozpatrywania. Uchwała Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2018 roku dokonała wyłomu w myśleniu o skutkach nierozpatrzenia reklamacji. Do jej wydania doszło na skutek sporu, który toczył się pomiędzy towarzystwem ubezpieczeń, które nie udzieliło odpowiedzi na reklamację w terminie określonym w Ustawie a klientem.

 

Czy brak odpowiedzi na reklamację zawsze skutkuje milczącym jej uznaniem? 

W wielu aktach prawnych występuje środek odwoławczy w postaci reklamacji. Jednym z nich jest Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z 24 lutego 2006 roku w sprawie ustalania stanu przesyłek oraz postępowania reklamacyjnego1Zgodnie z § 4 Rozporządzenia podróżny może złożyć reklamację z tytułu niewykonania lub niewłaściwego wykonania przewozu, albo gdy nie zgadza się z wezwaniem do zapłaty. § 10 Rozporządzenia stanowi, że brak odpowiedzi na reklamację w terminie 30 dni skutkuje jej uznaniem.

Kolejnym aktem prawnym jest Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 roku o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym2.

Wskazany akt prawny dotyczy składania reklamacji do podmiotów rynku finansowego, takich jak banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, towarzystwa ubezpieczeń i fundusze emerytalne. Z art. 6 Ustawy wynika, że podmiot tego typu powinien udzielić odpowiedzi na reklamację niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 30 dni od dnia jej otrzymania. W szczególnie skomplikowanych przypadkach termin może zostać przedłużony, jednak na czas nie dłuższy niż 60 dni. Zgodnie z art. 8 w przypadku niedotrzymania terminu rozpatrzenia reklamacji uważa się ją za rozpatrzoną zgodnie z wolą klienta. Brzmienie przywołanego przepisu wskazuje na to, że brak odpowiedzi na reklamację w terminie zawsze powoduje skutek taki, jakby podmiot rynku finansowego ją uznał.

Ostatnia uchwała Sądu Najwyższego dokonała wyłomu w myśleniu o skutkach nierozpatrzenia reklamacji. Do jej wydania doszło na skutek sporu, który toczył się pomiędzy towarzystwem ubezpieczeń, które nie udzieliło odpowiedzi na reklamację w terminie określonym w Ustawie a klientem. Spór przeniósł się na grunt sądu okręgowego, który powziął wątpliwość, czy skutki nierozpatrzenia reklamacji w terminie oznaczają bezwzględne uznanie racji klienta, co do zasady i co do wysokości. W związku z powziętą wątpliwością sąd okręgowy zadał pytanie prawne Sądowi Najwyższemu o to, czy regulacja art. 8 Ustawy o nieudzieleniu odpowiedzi w terminie przez podmiot rynku finansowego oznacza, że w trakcie procesu przed sądem nie może on już kwestionować roszczeń osoby, która złożyła reklamację, czy jednak może, a niedopełnienie tego obowiązku powoduje tylko trudniejszą sytuację dowodową tego podmiotu.

Na tak zadanie pytanie Sąd Najwyższy w Uchwale z 13 czerwca 2018 roku udzielił następującej odpowiedzi: W postępowaniu wszczętym przez klienta przeciwko podmiotowi rynku finansowego o zapłatę kwoty roszczenia zgłoszonej w reklamacji klienta, art. 8 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 roku o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 2270) nie wyłącza możliwości kwestionowania przez podmiot rynku finansowego zasadności dochodzonego roszczenia; na podmiocie tym spoczywa ciężar dowodu, że powodowi nie przysługuje roszczenie lub przysługuje w niższej wysokości.

Jest to dobra wiadomość dla wszystkich podmiotów, które są zobowiązane do udzielenia odpowiedzi na reklamację i z różnych przyczyn nie mogą tego zrobić, albo robią to po terminie. Zgodnie z przywołaną Uchwałą Sądu Najwyższego zobowiązany do udzielenia reklamacji, który uchybi terminowi albo w ogóle nie udzieli odpowiedzi na reklamacje  nie musi być stroną skazaną na porażkę. Nadal pomimo swoich uchybień będzie mógł kwestionować zasadność zgłoszonych roszczeń z tym tylko, że będzie musiał podźwignąć ciężar udowodnienia, że klient nie miał racji.

***

Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 24 lutego 2006 r. w sprawie ustalania stanu przesyłek oraz postępowania reklamacyjnego (Dz. U. Nr 38, poz. 266 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 2270 z późn. zm.).