Protokół zdawczo-odbiorczy a moment powstania obowiązku podatkowego w VAT

STANOWISKO ORGANÓW

Sądy administracyjne przyznają rację fiskusowi, potwierdzając stanowisko prezentowane w interpretacjach podatkowych. Przykładowo można wskazać na wyrok NSA w Warszawie z dnia 28 kwietnia 2017 r.¹. Sprawa dotyczyła spółki, która prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych i budowlano-montażowych oraz jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Spółka zawiera umowy na roboty budowlane, które posiadają klauzule umowne i zgodnie z wolą stron ustalany jest określony harmonogram prac. Umowy określają zakres prac danego etapu, czas wykonania robót, wynagrodzenie za dany etap oraz w większości wskazują, że dany etap kończy się sporządzeniem protokołu zdawczo-odbiorczego.

Do tak przedstawionego stanu faktycznego wnioskodawca zadał pytanie, które miało rozwiać jego wątpliwość i potwierdzić, że z chwilą wystawienia faktury za wykonanie całości lub części usługi, nie później jednak niż z upływem 30 dni od dnia podpisania przez inwestora protokołu zdawczo-odbiorczego powstaje obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług.

Organ podatkowy stwierdził jednak, że o wykonaniu usług budowlanych będzie decydować faktyczne ich wykonanie, łącznie z czynnościami, które są elementem świadczonych usług, nie zaś samo dostarczenie określonych w umowie dokumentów czy też sporządzenie dokumentów typu protokół zdawczo-odbiorczy. Ponadto fiskus wskazał, że momentem powstania obowiązku podatkowego z tytułu realizacji usług budowlano-montażowych będzie moment wystawienia faktury. Natomiast w momencie, kiedy faktura nie zostanie wystawiona, obowiązek podatkowy powstanie po upływie terminu 30 dni od dnia wykonania robót budowlanych.

Wnioskodawca nie zgadzając się z wydaną interpretacją postanowił ją zaskarżyć. Wojewódzki sąd administracyjny, rozpoznając skargę nie zgodził się jednak z jego stanowiskiem i wskazał, że o momencie wykonania usługi decyduje jej faktyczne wykonanie.

Ten pogląd potwierdził także Naczelny Sąd Administracyjny, który zaznaczył, że w przypadku usług budowlanych lub budowlano- montażowych fakturę wystawia się nie później niż 30-tego dnia od ich wykonania i nie ma uzasadnienia, aby moment wykonania usług budowlanych utożsamiać z podpisaniem protokołu zdawczo-odbiorczego. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że protokół to dokument, który jedynie potwierdza wykonanie usługi, a nie decyduje o dacie jej faktycznego wykonania przez co chwila jego sporządzenia nie może być brana pod uwagę przy ustalaniu obowiązku podatkowego.

Z podobnym stanowiskiem możemy się spotkać w wyroku NSA z 7 lutego 2017 r., gdzie czytamy: „Protokół zdawczo-odbiorczy, czy protokół odbioru końcowego potwierdza fakt wykonania usługi i stanowi podstawę do rozliczenia finansowego między stronami, nie przesądza jednak o terminie i zakresie wykonania robót. Brak protokołu zdawczo-odbiorczego w chwili wykonania usługi budowlanej nie świadczy o tym, że nie doszło w ogóle lub w konkretnej dacie do wykonania usługi. Protokół zdawczo-odbiorczy nie jest więc dowodem konstytutywnym.”

PODSUMOWUJĄC

Zarówno stanowisko organów podatkowych jak i sądów administracyjnych pokazuje, że protokół zdawczo-odbiorczy nie może być brany pod uwagę przy ustalaniu momentu obowiązku podatkowego bowiem potwierdza on jedynie wykonanie usługi i nie decyduje o dacie jej wykonania. Zgodnie z interpretacją ogólną Ministra Finansów z dnia 1 kwietnia 2016r. kluczowe znaczenie dla prawidłowego określenia momentu powstania obowiązku podatkowego ma data wykonania usługi lub termin wystawienia faktury.

¹I FSK 1811/15