W Ministerstwie Sprawiedliwości rozważane jest zwiększenie znaczenia i rangi opinii prywatnych w postępowaniach sądowych. Taka opinia mogłaby być wydawana tylko przez certyfikowanych biegłych, wpisanych na listę biegłych sądowych. Jeśli miałaby znaczenie dla sprawy, strona mogłaby liczyć na zwrot całości lub części poniesionych kosztów. Prawnicy i biegli sam pomysł chwalą. Zastrzegają jednak, że równocześnie trzeba zapewnić standardy merytoryczne i etyczne na rynku biegłych.
Jak jest obecnie?
Katarzyna Holik, adwokat z zespołu procesowego DSK wyjaśnia, że powszechną praktyką jest, iż strony postępowania sądowego posiłkują się opiniami prywatnymi, sporządzonymi na ich zlecenie. Opinie te mają na celu wzmocnienie argumentacji prezentowanej przez stronę, obalenie argumentów przeciwnika, namnożenie wątpliwości, a czasami także podważenie wniosków wydanej w sprawie opinii biegłego sądowego. Zaznacza jednak, że w obecnym stanie prawnym opinie prywatne traktowane są jak dokumenty prywatne, niestanowiące dowodu na okoliczności wymagające wiadomości specjalnych. – Dokument prywatny zgodnie z art. 245 kodeksu postępowania cywilnego stanowi jedynie dowód tego, że osoba podpisująca ten dokument złożyła oświadczenie w nim zawarte, a nie tego, że miały miejsce podane w nim fakty. Opinia prywatna nie ma zatem waloru opinii biegłego, nawet jeśli została sporządzona przez osobę wpisaną na listę biegłych. Podobnie w postępowaniu karnym opinia prywatna stanowi dowód w postaci dokumentu prywatnego przedstawionego przez stronę i nie ma charakteru opinii w rozumieniu procesowym.
Zachęcamy do lektury całego artykułu pt. Prywatna opinia może być wkrótce równa tej zamówionej przez sąd, opublikowanego na portalu prawo.pl.
Tekst przedstawia problem związany z użyciem opinii prywatnych w postępowaniach sądowych, zarówno cywilnych, jak i karnych. Autorzy starają się znaleźć sposoby regulacji tej kwestii, aby zapewnić jakość i rzetelność tego rodzaju opinii.
W procedurze karno-procesowej, po zmianach wprowadzonych w 2015 roku, opinie prywatne zyskały na znaczeniu jako materiał dowodowy, podlegając ujawnieniu i zaliczeniu w poczet materiału dowodowego. W przypadku postępowania cywilnego, opinie prywatne nie stanowią zastępstwa dla opinii biegłego sądowego i są traktowane jedynie jako dokumenty prywatne, nie mające charakteru dowodowego.
Jednym z głównych problemów jest kontrola jakości opinii prywatnych oraz ich potencjalne wykorzystanie przez strony postępowania w celu wzmocnienia swojej pozycji procesowej. Projektowane zmiany mają na celu uregulowanie sposobu działania biegłych prywatnych oraz zapewnienie odpowiedniego poziomu jakości ich opinii.
W kontekście obaw dotyczących kosztów, autorzy projektu rozważają wprowadzenie mechanizmu zwrotu kosztów dla stron, których opinie prywatne zostaną wykorzystane w postępowaniu.
Wspomniane są również praktyki i doświadczenia biegłych w zakresie sporządzania opinii prywatnych oraz wyzwań związanych z ich rzetelnym wykonaniem i uczciwością. Biegli podkreślają konieczność zachowania niezależności i etycznych standardów w pracy, aby zapewnić wiarygodność opinii prywatnych.
Artykuł został opublikowany na portalu prawo.pl 7 maja 2024 roku
