Przypomnijmy datę 16 stycznia 2016 r., kiedy Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił się z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości UE. Zasadniczym przedmiotem pytania była kwestia sposobu zdefiniowania pojęcia pierwszego zasiedlenia na gruncie polskiej ustawy VAT, a mianowicie czy definicja ta nie jest sprzeczna z Dyrektywą VAT?

W dniu 16 listopada 2017 r. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok w polskiej sprawie Kozuba Premium Selection Sp. z o.o.1

ULEPSZANIE BUDYNKU A ZWOLNIENIE Z VAT

W sprawie głównej, której dotyczyło pytanie prejudycjalne istniejący budynek wykorzystywany był przez właściciela na własne cele handlowe. NSA miał wątpliwość, czy takie wykorzystanie można uznać za „pierwsze zasiedlenie”. Wskazał również na problem związany z pojęciem ulepszenia budynku. Na gruncie polskiej ustawy VAT, w przypadku ulepszenia budynku zwolnienie z VAT jest dopuszczalne tylko w sytuacji, w której wydatki poniesione na ulepszenie wynoszą mniej niż 30% wartości początkowej budynku. W przypadku, w którym poniesione wydatki wyniosą 30% wartości początkowej budynku lub więcej to ustawa VAT traktuje takie ulepszenie jako przebudowę w rozumieniu art. 12 ust. 2 dyrektywy VAT, która prowadzić może do „ponownego pierwszego zasiedlenia”, tworząc w ten sposób nowy obowiązek podatkowy w VAT.

STANOWISKO TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI UE 

TSUE w omawianym wyroku uznał, iż art. 12 ust. 1 i 2 oraz art. 135 ust. 1 lit. j) Dyrektywy VAT sprzeciwiają się polskim przepisom krajowym, będącym przedmiotem postępowania głównego. Stwierdził, że w części w jakiej definicja „pierwszego zasiedlenia” uregulowana w polskiej ustawie VAT uzależnia jego wystąpienie od dokonania czynności podlegającej opodatkowaniu VAT jest niezgodna z Dyrektywą VAT. Trybunał Sprawiedliwości UE wskazał również, że regulacje Dyrektywy VAT nie zakazują, wprowadzania przez przepisy krajowe pewnych warunków do zwolnienia od podatku VAT. Zaznaczył w wyroku, że warunek zawarty w polskich przepisach VAT, zakładający że w wypadku „ulepszenia” istniejącego budynku poniesione wydatki nie mogą przekroczyć 30% początkowej wartości tego budynku, nie jest sprzeczny z ww. przepisami Dyrektywy VAT, jednakże tylko w sytuacji, w której pojęcie „ulepszenia” ma tożsame znaczenie, co pojęcie „przebudowy” wskazane w art. 12. Ust. 2 Dyrektywy VAT, to znaczy takie, że odnośny budynek powinien być przedmiotem istotnych zmian przeprowadzonych w celu zmiany jego wykorzystania lub w celu znaczącej zmiany warunków jego zasiedlenia.

JAKIE KONSEKWENCJE PRZYNIESIE WYROK TSUE?

Dotychczas, w przypadku sprzedaży nieruchomości, jeśli występowały m.in. poniższe przesłanki:

  1. budynek po wybudowaniu nie był przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu (np. najem, dzierżawa),
  2. budynek był wykorzystywany jedynie na potrzeby działalności gospodarczej podatników,

– to transakcja taka, była traktowana jako dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia i podlegała opodatkowaniu VAT.

Natomiast w świetle omawianego wyroku TSUE taka transakcja powinna podlegać zwolnieniu z opodatkowania VAT, ponieważ do wystąpienia pierwszego zasiedlenia nie jest konieczna czynność podlegająca opodatkowaniu w postaci np. najmu nieruchomości. Wystarczającym będzie (poza pozostałymi warunkami wynikającymi z art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy VAT)

iż nieruchomość była wykorzystywana w prowadzonej przez sprzedawcę działalności gospodarczej.  

1(C-308/16)