Ostatni dzwonek na przerwanie zasiedzenia służebności przesyłu

Upływ czasu jako przesłanka zasiedzenia

Jedną z przesłanek zasiedzenia służebności przesyłu przez przedsiębiorców przesyłowych jest upływ czasu, przez który przedsiębiorca korzystał z nieruchomości w sposób odpowiadający treści takiej służebności (np. poprzez przesył energii, wejście na nieruchomość w celu usunięcia awarii lub przeprowadzenia modernizacji sieci). Zgodnie z art. 172 Kodeksu cywilnego – stosowanego odpowiednio w tego typu sprawach – zasiedzenie możliwe jest po upływie okresu 20-letniego korzystania z nieruchomości (w przypadku przyjęcia dobrej wiary przedsiębiorcy przesyłowego) albo po upływie 30 lat (jeśli ustalono jego złą wiarę).

Do 31 stycznia 1989 roku obowiązywała w polskim porządku prawnym zasada jednolitej własności państwowej. W wielu wyrokach sądów powszechnych i Sądu Najwyższego (choć występują od nich odstępstwa) uznano, że z tego powodu nie było możliwe rozpoczęcie biegu terminu zasiedzenia służebności przesyłu przed 1 lutego 1989 roku kiedy to doszło do zniesienia tej zasady¹.

Okres 30 lat liczony od 1 lutego 1989 roku upłynie z dniem 1 lutego 2019 roku Oznacza to, że pozwy o zapłatę wytaczane po tej dacie będą miały o wiele mniejsze szanse na uzyskanie korzystnego rozstrzygnięcia.

Jak przerwać bieg terminu zasiedzenia

Podmioty, na których nieruchomościach znajdują się urządzenia przesyłowe nie są jednak skazane na konieczność wniesienia do sądu pozwu przed upływem tego terminu pod rygorem utraty przysługujących im roszczeń.

W orzecznictwie prezentowany jest pogląd, że do przerwania biegu terminu zasiedzenia dochodzi na skutek złożenia w sądzie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Jego przedmiotem może być np. żądanie wydania nieruchomości lub usunięcia urządzeń przesyłowych znajdujących się na nieruchomości². Dodatkową korzyścią ze złożenia takiego wniosku jest niewielka opłata sądowa – 40 złotych.

Warto pamiętać też o złożeniu drugiego wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w zakresie zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie za okres 3 albo 10 lat odpowiednio w zależności od tego czy roszczenie związane jest z prowadzoną działalnością gospodarczą czy też nie. W tym przypadku wysokość opłaty zależy od wysokości kwoty wskazanej we wniosku – może wynosić 40 zł bądź 300 złotych.

Usunięcie tej przesłanki zasiedzenia oraz przerwanie biegu przedawnienia roszczenia o zapłatę wynagrodzenia pozwala na spokojne zaplanowanie przyszłego procesu, tym bardziej, że postępowania takie są skomplikowane a uzyskanie pozytywnego zależne od wielu czynników. Przyznawane przez sądy kwoty wynagrodzenia są jednak często bardzo wysokie co zachęca do występowania na drogę sądową.

***

¹Postanowienie Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej z dnia 7 maja 2014 r., II CSK 471/13; postanowienie Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej z dnia 20 stycznia 2015 r., V CSK 26/14, niepubl., system informacji prawnej Legalis.

² Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 czerwca 2006 r., III CZP 42/06, MoP 2008 nr 3, str. 142.