Od 1 stycznia 2017 r. obowiązują zmiany w rozliczeniach pieniężnych między przedsiębiorcami. Co w praktyce oznacza nowelizacja? Kiedy przedsiębiorca ma obowiązek obrotu bezgotówkowego? Jakie konsekwencje poniesie jeżeli nie zastosuje się do nowych regulacji?
Zgodnie z nowelizacją ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej 1 dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:
- stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
- jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
Najistotniejsze zmiany dokonane przez ustawodawcę dotyczą:
- dokonywania lub przyjmowania płatności związanych z działalnością gospodarczą, które mają odbywać się za pośrednictwem rachunku płatniczego;
- zmniejszenia ustawowego progu zwalniającego od ww. obowiązku – obecnie wynosi 15.000,00 zł;
- zmiany dnia według, którego przelicza się na złote transakcje dokonane w walutach obcych – po nowelizacji przeliczenia dokonuje się według kursu średniego walut obcych, ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji;
- sankcji podatkowej za nieprzestrzeganie ww. obowiązku.
KONSEKWENCJE NIEPRZESTRZEGANIA OBOWIĄZKU
W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych 2 dodano art. 15d zgodnie, z którym dokonywane z naruszeniem obowiązku pośrednictwa rachunku płatniczego, nie będą mogły być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Jeżeli przedsiębiorca mimo powyższego uwzględni je w rozliczeniu będzie musiał złożyć korektę przedłożonych deklaracji pod rygorem przypisania mu znamion przestępstwa karnoskarbowego 3 tj. oszustwa podatkowego, za co grozi kara grzywny, kara ograniczenia wolności, a nawet kara pozbawienia wolności.
WĄTPLIWOŚCI INTERPRETACYJNE
Z uwagi na niejednoznaczną redakcję ustawy o swobodzie działalności gospodarczej 4 przedsiębiorca może napotkać trudności w prawidłowym zastosowaniem tego przepisu, ponieważ ustawodawca posłużył się zwrotem „jednorazowa wartość transakcji”. W tej sytuacji rodzi się pytanie czy chodzi o wartość wynikającą wyłącznie z jednej faktury, czy faktury można sumować. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 4 września 2015 r. wskazał, iż „termin „transakcja” można definiować jako umowę, której przedmiotem jest odpłatne dostarczanie towaru lub odpłatne świadczenie usług, jeżeli strony tej umowy zawierają ją w związku z wykonywaną przez siebie działalnością gospodarczą lub zawodową”. Co więcej, pod pojęciem jednorazowa wartość transakcji należy rozumieć ogólną wartość należności lub zobowiązań, określoną w umowie zawartej między przedsiębiorcami. Jeżeli przedsiębiorca przekroczy kwotę limitu w wysokości 15.000,00 zł to płatność powinna być zrealizowana za pośrednictwem rachunku płatniczego i nie ma znaczenia czy udokumentowanie płatności nastąpiło poprzez wystawienie jednej czy kilku faktur.
Niewątpliwie wprowadzone zmiany miały na celu zwiększenie pewności i przejrzystości obrotu gospodarczego.
Jak dotąd budzą wątpliwości u przedsiębiorców, na których wprowadzona nowelizacja nakłada kolejne obowiązki.
***
i przewiduje sankcje za ich nieprzestrzeganie.
Sygn. akt II GSK 1610/14
1 Dz. U. 2016.1829 z późn. zm.
2 Dz. U. z 2016 r. poz. 1888 ze zm.
3 opisanego w art. 56 k.k.s.
4 art. 22 ust. 1