Nowe ustawy komornicze – nowe opłaty

Nowa opłata od umorzonego postępowania – na jakiej podstawie, dlaczego, od kogo?

Kluczową kwestią dotykającą wierzycieli jest wprowadzona na mocy art. 29 ust. 4 ustawy o kosztach komorniczych opłata w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego. „W razie umorzenia postępowania egzekucyjnego z innych przyczyn niż wskazane w ust. 1 komornik pobiera od wierzyciela opłatę w wysokości 150 złotych, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 30. Opłata podlega zmniejszeniu o sumę opłat  egzekucyjnych ściągniętych i obciążających dłużnika.” 

Art. 29 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych wyłącza pobranie opłaty 150 zł w przypadku:

 1. umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela,

 2. jeżeli wierzyciel w ciągu sześciu ostatnich miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania.

W przypadku wystąpienia wyżej wymienionych przesłanek, ustawa obciąża wierzyciela opłatą 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania.

Art. 30 ustawy o kosztach komorniczych natomiast wskazuje opłatę obciążającą wierzyciela w przypadku niecelowego wszczęcia egzekucji lub wskazania we wniosku egzekucyjnym osoby niebędącej dłużnikiem. Wówczas komornik obciąża wierzyciela opłatą w wysokości 10% egzekwowanego świadczenia.

Czy w związku z wymienionymi przepisami, od wszystkich pozostałych postępowań egzekucyjnych wierzyciel będzie zmuszony zapłacić komornikowi sądowemu 150 zł w przypadku kiedy zostaną one umorzone z powodu braku możliwości wyegzekwowania świadczenia?

Otóż… nie

W tym momencie ustawodawca wskazuje na art. 29 ust. 5 ustawy o kosztach komorniczych:

Opłaty, o której mowa w ust. 4, nie pobiera się:

 1. od osób fizycznych dochodzących roszczeń pracowniczych lub odszkodowawczych;

 2. od jednostek samorządu terytorialnego;

 3. od podmiotów, których przedmiotem działalności:

 a. nie jest działalność finansowa i ubezpieczeniowa w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1068, z 2017 r. poz. 60 oraz z 2018 r. poz. 650) albo

 b. jest działalność finansowa i ubezpieczeniowa w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej, o ile są wierzycielami pierwotnymi, a wierzytelność nie była przedmiotem obrotu

 – pod warunkiem że postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte przed upływem dwóch lat od powstania tytułu egzekucyjnego obejmującego daną wierzytelność.

… Czyli od kogo?

Nie ma wątpliwości co do okoliczności wyłączających wierzycieli wymienionych w art. 29 ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy o kosztach komorniczych, natomiast już  art. 29 ust. 5 pkt 3 ustawy o kosztach komorniczych rodzi wątpliwości interpretacyjne.

Wymieniono w nim bowiem podmioty, których przedmiotem działalności nie jest działalność finansowa i ubezpieczeniowa (na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 roku o statystyce publicznej) oraz podmioty, których przedmiotem działalności jest działalność finansowa lub ubezpieczeniowa, lecz są one wierzycielami pierwotnymi, a wierzytelność nie była przedmiotem obrotu. 

Wskazany jest również warunek, w którym ustawodawca określa, że opłata nie jest pobierana jeżeli postępowanie zostało wszczęte przed upływem dwóch lat od powstania tytułu egzekucyjnego obejmującego daną wierzytelność, jednak przepis jasno nie określa czy dotyczy on zarówno art. 29 ust. 5 pkt 3 a) jak i art. 29 ust. 5 pkt 3 b), czy może tylko art. 29 ust. 5 pkt 3b ustawy o kosztach komorniczych.

Ustawodawca wskazuje również, że warunek jest liczony od powstania tytułu egzekucyjnego. Przepis jasno więc wskazuje, że czas od wydania tytułu egzekucyjnego do zaopatrzenia go w klauzulę wykonalności, która uprawnia do złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji jest wliczony do dwuletniego terminu, o którym mówi ustawodawca.

1 stycznia 2019 roku – wejście ustaw w życie

Powyższe regulacje i ich stosowanie spowodują liczne komplikacje w praktyce. Wystarczy wskazać problem ustalenia czy dochodzone świadczenie ma charakter odszkodowawczy, czy działalność wierzyciela jest działalnością finansową albo ubezpieczeniową, czy wierzyciel jest wierzycielem pierwotnym oraz czy  wierzyciela obowiązuje dwuletni termin złożenia wniosku egzekucyjnego bez pobrania opłaty [i]

Wydaje się, że treść ustaw nie służy ani uproszczeniu postępowania egzekucyjnego ani jego przejrzystości. Wprowadzenie wymienionej opłaty zrywa całkowicie z akcentowaną w przeszłości zasadą powiązania opłat egzekucyjnych z efektywnością egzekucji.[ii] 

Z perspektywy komornika sądowego każde postępowanie egzekucyjne zakończone wskutek umorzenia postępowania posiadające przesłanki do zastosowania art. 29 ustawy o kosztach komorniczych będzie uprawniało do wezwania o opłatę 150 zł. Wierzyciel natomiast starając się minimalizować koszty postępowania egzekucyjnego podnosił będzie kwestię zasadności opłaty. Zapowiada się interesująca relacja na gruncie współpracy wierzyciela i komornika sądowego po wejściu w życie przepisów ustawy o kosztach komorniczych oraz ustawy o komornikach sądowych.

Na temat nowej ustawy o komornikach sądowych pisaliśmy też tutaj.

Kontakt:

Marta Lasota m.lasota@dsklega.pl

*** 

¹ Analiza i ocena ustawy o komornikach sądowych oraz ustawy o kosztach komorniczych red. Naukowa Andrzej Marciniak wyd. CURRENDA

² Por. uchwała SN z 12 lutego 2009 r., III CZP 142/08, OSNS 2009, nr 12, poz. 163 i liczne orzeczenia cytowane w jej uzasadnieniu