Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego przepisy zaostrzające opodatkowanie w podatkach rozliczanych rocznie – takich jak PIT czy CIT – nie mogą być ogłaszane później niż 30 listopada roku poprzedzającego. Innymi słowy, żeby niekorzystne zmiany weszły w życie od 1 stycznia 2026 r., musiały pojawić się w Dzienniku Ustaw najpóźniej 30 listopada 2025 r.
Ten dzień właśnie upłynął i widać już wyraźnie, które zmiany z zapowiadanych projektów faktycznie dotkną przedsiębiorców od początku nowego roku, a które na razie pozostaną jedynie w sferze planów i zapowiedzi.
Poniżej porządkujemy najważniejsze obszary: zmiany pewne od 1 stycznia 2026 r., projekty, które od początku stycznia 2026 r. na pewno nie zaczną obowiązywać oraz zmiany które wejdą lub mogą wejść “w trakcie roku”.
Zmiany, które na pewno wejdą w życie od 1 stycznia 2026 roku
Wyższy limit zwolnienia podmiotowego z VAT
Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać wyższy limit zwolnienia podmiotowego z VAT – z obecnych 200 000 PLN do 240 000 PLN rocznej sprzedaży. Dla wielu mikroprzedsiębiorców to realna szansa, by nadal działać poza reżimem VAT, pod warunkiem, że nie prowadzą działalności, która ze zwolnienia jest ustawowo wyłączona.
Przepisy przejściowe przewidują, że podatnicy, którzy w 2025 r. przekroczą dotychczasowy limit 200 000 PLN, ale zmieszczą się w nowym progu 240 000 PLN, będą mogli od 2026 r. wrócić do zwolnienia podmiotowego. Rok 2025 rozlicza się jednak w oparciu o „stary” limit – przekroczenie 200 000 PLN w tym roku nadal powoduje obowiązek rejestracji do VAT i rozliczania podatku do końca roku.
Projekt / Druk Sejmowy: Druk nr 1232
Sprawdź – link do procesu legislacyjnego
Nowe limity podatkowe dla samochodów osobowych
Od 1 stycznia 2026 r. zmienia się zasada rozliczania samochodów osobowych w kosztach podatkowych (PIT i CIT). Zamiast jednego limitu 150 000 PLN (225 000 PLN dla aut elektrycznych) pojawi się trzystopniowy system limitów, powiązany z emisją dwutlenku węgla:
- 225 000 PLN – samochody elektryczne i wodorowe (pojazdy zeroemisyjne),
- 150 000 PLN – pojazdy o emisji poniżej 50 g CO₂/km (część hybryd plug-in),
- 100 000 PLN – pozostałe samochody osobowe (w praktyce większość aut spalinowych i klasycznych hybryd).
Limity te będą dotyczyć zarówno odpisów amortyzacyjnych, jak i kosztów leasingu operacyjnego, najmu oraz dzierżawy. Część wartości pojazdu ponad dany limit nie będzie stanowiła kosztu uzyskania przychodu.
Projekt / Druk Sejmowy: Druk nr 1633
Sprawdź – link do procesu legislacyjnego
Kasowy PIT
Od 1 stycznia 2026 r. kasowa metoda rozliczania przychodów i kosztów (tzw. kasowy PIT) stanie się dostępna dla znacznie większej grupy podatników. Limit przychodów uprawniający do stosowania kasowego PIT wzrośnie z 1 mln PLN do 2 mln PLN przychodów osiągniętych w poprzednim roku podatkowym.
Kasowy PIT pozostanie rozwiązaniem dobrowolnym – przedsiębiorca będzie musiał złożyć stosowne oświadczenie o wyborze tej metody. Dla firm pracujących na długich terminach płatności to konkretny benefit: przychód podatkowy powstanie co do zasady dopiero w momencie otrzymania zapłaty, a nie w dniu wystawienia faktury – ogranicza to problem „podatku od niezapłaconych faktur”.
Projekt / Druk Sejmowy: Druk nr 1838
Sprawdź – link do procesu legislacyjnego
Składka na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
W 2026 r. nie ma osobnej rewolucji w samym mechanizmie naliczania składek ZUS – zmieniają się kwoty, a nie konstrukcja systemu.
Główne zmiany wynikają pośrednio ze wzrostu minimalnego wynagrodzenia – od 1 stycznia 2026 r. będzie ono wynosiło 4 806 PLN. To podnosi podstawy wymiaru części składek na ubezpieczenie społeczne i zwiększa całkowity koszt zatrudnienia pracowników i zleceniobiorców.
W zakresie składki zdrowotnej – jej reforma, tj. dwuczłonowy model składający się z: części stałej + części procentowej, została zawetowana przez Prezydenta, więc nie wejdzie w życie od 2026 r. – o tym szerzej w części II. W efekcie, wracamy do modelu z „Polskiego Ładu 2.0”, czyli naliczenia składki zasadach sprzed 2025 roku, tj. od 100% minimalnego wynagrodzenia.
Niższe limity podatkowe i rachunkowe
Od 1 stycznia 2026 r. będą obowiązywać niższe limity podatkowe i rachunkowe, wynikające z przeliczenia progów wyrażonych w euro po niższym średnim kursie EUR z początku października 2025 roku (4,2586 PLN).
Kluczowe wartości na 2026 r. to w szczególności:
- Księgi rachunkowe – 10.646.500 PLN
- Status małego podatnika CIT/PIT/VAT – 8.517.000 PLN
- Jednorazowa amortyzacja u małego podatnika – 213.000 PLN
- Kwartalny VAT a CIT EE -17.034.000 PLN
- Opodatkowanie ryczałtem – 8.517.000 PLN
- Kwartalne opodatkowanie ryczałtem – 851.720 PLN.
Zmiany, które nie wejdą w życie od 1 stycznia 2026 roku
Duży pakiet zmian w PIT, CIT i ryczałcie
Projekt dużej nowelizacji PIT, CIT i ryczałtu oznaczony jako UD116 utknął na etapie konsultacji i – zgodnie z zasadą ogłaszania zmian zaostrzających opodatkowanie najpóźniej do 30 listopada – nie ma szans, aby wszedł w życie od 1 stycznia 2026 r.
W pakiecie znajdowały się m.in.:
- istotne ograniczenie ulgi IP BOX (warunek zatrudniania co najmniej 3 pracowników),
- zaostrzenie zasad korzystania z ulgi mieszkaniowej,
- dalsze uszczelnienie estońskiego CIT,
- mniej korzystne zasady opodatkowania wykupu z leasingu i darowizn samochodów (wydłużenie okresu lock-up z 6 miesięcy do 3 lat),
- opodatkowanie przeniesienia nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu (datio in solutum),
- nowa stawka 17% ryczałtu dla części usług na rzecz podmiotów powiązanych.
Projekt / Druk Sejmowy: Projekt UD116
Sprawdź – link do procesu legislacyjnego
Opodatkowanie Fundacji Rodzinnych
Nowelizacja dotycząca fundacji rodzinnych (projekt UD293, druk sejmowy nr 1753) została zawetowana przez Prezydenta.
Przypominamy, że projekt przewidywał:
- powiązanie zwolnienia od opodatkowania z utrzymaniem majątku przez minimum 36 miesięcy,
- włączenie fundacji rodzinnej w reżim CFC i exit tax,
- doprecyzowanie katalogu „ukrytych zysków” (np. pożyczki udzielane beneficjentom),
- zaostrzenie zasad opodatkowania najmu krótkoterminowego.
Weto oznacza, że od 1 stycznia 2026 r. nie wejdą w życie żadne z tych „uszczelnień” – fundacje rodzinne nadal będą opodatkowane na dotychczasowych zasadach.
Projekt / Druk Sejmowy: Druk nr 1753
Sprawdź – link do procesu legislacyjnego
Reforma składki zdrowotnej
Nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (druk sejmowy 838), która miała gruntownie przebudować zasady ustalania składki zdrowotnej przedsiębiorców, została zawetowana przez Prezydenta.
Projekt przewidywał m.in.:
- odejście od obecnego modelu powiązanego z dochodem,
- wprowadzenie części stałej i procentowej,
- preferencje dla określonych form opodatkowania (np. karty podatkowej).
Po wecie nie ma podstawy prawnej, aby zmienić model składki od 1 stycznia 2026 r. – przedsiębiorcy pozostają przy rozwiązaniach „Polskiego Ładu” z jednym istotnym zastrzeżeniem: znacznie wyższą składką minimalną wynikającą z nowej wysokości płacy minimalnej.
Projekt / Druk Sejmowy: Druk nr 838
Sprawdź – link do procesu legislacyjnego
Zmiany, które wejdą oraz mogą wejść w życie w trakcie 2026 roku
Krajowy System e-Faktur
Jedna z najbardziej odczuwalnych reform, tj. obowiązkowy KSeF, który był już kilkukrotnie odroczony, ale obecnie terminy są już przesądzone w ustawie, mianowicie:
- od 1 lutego 2026 r. – obowiązek wystawiania e-faktur w KSeF dla przedsiębiorców, których sprzedaż brutto w 2024 r. przekroczyła 200 mln PLN,
- od 1 kwietnia 2026 r. – obowiązek dla pozostałych czynnych podatników VAT,
- od 1 stycznia 2027 r. – obowiązek dla najmniejszych podatników (m.in. zwolnionych podmiotowo, w określonym zakresie).
W praktyce oznacza to, że w 2026 r. KSeF staje się standardem w obrocie B2B, a firmy muszą dostosować: systemy finansowo-księgowe, obieg dokumentów, procedury kontrolne i podatkowe.
Projekt / Druk Sejmowy: Druk nr 1407
Sprawdź – link do procesu legislacyjnego
Sankcje związane z KSeF i JPK_VAT
Równolegle z upowszechnieniem KSeF zmieni się rozporządzenie w sprawie JPK_VAT – projekt jest procedowany w RCL.
Projektowane przepisy przewidują m.in., że:
- jeżeli przy składaniu JPK_VAT faktura nie ma jeszcze numeru KSeF, a numer ten zostanie nadany później, podatnik będzie zobowiązany do skorygowania ewidencji,
- brak korekty w ciągu 14 dni od wezwania organu podatkowego może skutkować karą 500 PLN za każdy błąd,
- równolegle pojawia się ryzyko odpowiedzialności karno-skarbowej za przesyłanie nierzetelnej ewidencji.
Podstawą będzie rozporządzenie Ministra Finansów dostosowujące strukturę JPK_VAT do KSeF (projekt procedowany w RCL) – numer z wykazu: 1042.
Sprawdź – link do procesu legislacyjnego
Państwowa Inspekcja Pracy
Projekt nowelizacji ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, oznaczony jako UD283, zakłada istotne wzmocnienie uprawnień inspekcji – szczególnie w obszarze umów cywilnoprawnych i B2B. W projekcie mowa m.in. o:
- uprawnieniu PIP do przekształcania umów cywilnoprawnych (w tym B2B) w umowę o pracę w drodze decyzji administracyjnej,
- rygorze natychmiastowej wykonalności decyzji w zakresie bieżących obowiązków pracodawcy – co oznacza, że stosunek pracy miałby zostać „uznany” od razu, a spór toczyłby się już przy założeniu istnienia etatu,
- możliwości ustalenia istnienia stosunku pracy wstecz – co do zasady do 3 lat,
- tzw. hybrydowej procedurze odwoławczej:
- dwukrotnym (lub większym) podniesieniu górnych granic grzywien, które PIP może nakładać,
- zwiększonej wymianie danych między PIP, ZUS i KAS oraz możliwości prowadzenia kontroli zdalnych,
- obowiązku sporządzania rocznych i wieloletnich planów działań kontrolnych.
W praktyce oznacza to:
- istotne zwiększenie ryzyka przekwalifikowania umów B2B i zleceń w etaty,
- potencjalnie bardzo dotkliwe konsekwencje finansowe – zaległe składki ZUS i podatek (nawet do 5 lat wstecz), korekty rozliczeń po stronie firmy i kontraktora oraz roszczenia pracownicze (urlopy, nadgodziny, odprawy itd.).
Na dzień 1 grudnia 2025 r. projekt nadal znajduje się na etapie prac rządowych (RCL) i figuruje w wykazie prac legislacyjnych jako UD283. Nie nadano mu jeszcze numeru druku sejmowego, co oznacza, że nie rozpocznie on obowiązywania od 1 stycznia 2026 r., mimo że taka data była wskazywana w materiałach projektowych i komunikacji prasowej.
Projekt / Druk Sejmowy: Projekt UD283
Sprawdź – link do procesu legislacyjnego
Pakiet zmian w VAT
Od 1 lipca 2026 r. planowane jest wejście w życie pakietu zmian w ustawie o VAT oznaczonego jako projekt UD314. Z punktu widzenia praktyki rozliczeń szczególnie istotne:
- likwidacja obowiązku VAT-Z – przy likwidacji działalności nie będzie już potrzeby składania odrębnego formularza; wykreślenie z rejestru VAT będzie powiązane z wnioskiem w CEIDG/KRS,
- likwidacja odrębnego raportowania spisu z natury – skoro dane są ujmowane w JPK_VAT, organy nie będą wymagać osobnego zgłoszenia,
- rozszerzenie odpowiedzialności solidarnej nabywcy – odpowiedzialność obejmie także sytuacje, w których płatność została dokonana przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności, ale podatnik wiedział, że faktura jest fikcyjna lub związana z nadużyciem prawa,
- objęcie odpowiedzialnością solidarną transakcji z załącznika nr 15 poniżej 15 000 PLN oraz wybranych usług niematerialnych (np. doradczych, zarządczych),
- możliwość sprawdzenia statusu podatnika na białej liście VAT do pięciu lat wstecz, co ma znaczenie dowodowe przy weryfikacji należytej staranności.
Projekt / Druk Sejmowy: Projekt UD314
Sprawdź – link do procesu legislacyjnego
Kodeks Pracy
Od 1 stycznia 2026 r. wejdą w życie zmiany w Kodeksie pracy dotyczące ustalania stażu pracy – w pierwszej kolejności dla sektora publicznego. Nowe przepisy rozszerzą katalog okresów wliczanych do stażu pracy m.in. o:
- okresy prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej,
- okresy pracy wykonywanej na podstawie umów cywilnoprawnych (np. zlecenia),
- inne udokumentowane okresy aktywności zarobkowej, w tym wykonywane za granicą.
Dla sektora prywatnego wejście w życie nastąpi w terminie przesuniętym – od pierwszego dnia miesiąca po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia ustawy (realnie również w trakcie 2026 r.).
Dla potrzeb udokumentowania stażu ZUS będzie wydawał specjalne zaświadczenia potwierdzające okresy opłacania składek.
Projekt / Druk Sejmowy: Druk nr 1404
Sprawdź – link do procesu legislacyjnego
Podatek od spadków i darowizn
Projekt UDER88 obejmuje także zmiany w ustawie o podatku od spadków i darowizn (odrębne od kasowego PIT). Zakłada on m.in.:
- możliwość przywrócenia terminu do zgłoszenia nabycia rzeczy lub praw majątkowych,
- doprecyzowanie momentu powstania obowiązku podatkowego przy dziedziczeniu – powiązanie go z uprawomocnieniem się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowaniem aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydaniem europejskiego poświadczenia spadkowego.
Ustawa ma wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia. Przy założeniu publikacji na przełomie 2025/2026 r., realne obowiązywanie tych przepisów przypadnie właśnie na 2026 r.
Projekt / Druk Sejmowy: Druk nr 1837
Sprawdź – link do procesu legislacyjnego
