Wielu podatników na CIT estońskim jest zaangażowanych w życie lokalnych społeczności, przekazując darowizny w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu. Bardzo często darowizny przekazywane są przez spółki bez otoczki, czy działań marketingowych związanych z przekazaniem darowizn, a wynika z prostej chęci przekazania pomocy potrzebującym. Dobrym przykładem są darowizny przekazywane na rzecz powodzian, w ramach którego prawodawca przewidział specjalne rozwiązanie – zaniechanie poboru ryczałtu. 

Darowizny a społeczna odpowiedzialność biznesu

Wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą są jednym ze źródeł dochodów podlegających opodatkowaniu w modelu estońskim. W ustawie
o CIT takie wydatki nie zostały zdefiniowane, jednak jak wskazał Minister Finansów w objaśnieniach podatkowych – Przewodnik do Ryczałtu od dochodów spółek[1], wydatki związane z działalnością gospodarczą powinny mieć związek
z przychodami spółki.

W związku z powyższym sama darowizna co do zasady powinna być uznana za wydatek niezwiązany z działalnością gospodarczą (podlegający opodatkowaniu) – nie sposób jest bowiem uznać, że przelew środków lub przekazanie towarów bądź wykonanie świadczeń, nawet na szczytny cel, przekładało się jakkolwiek na przychody osiągane przez spółkę.

Inaczej jest jednak, jeśli spółka korzystająca z modelu estońskiego dokona darowizny w ramach realizacji polityki CSR (odpowiedzialnej społeczności biznesu). Można bowiem uznać, że realizacja polityki CSR ma na celu budowanie pozytywnego wizerunku spółki, co już może mieć przełożenie na przychody spółki, a tym samym ma związek z działalnością gospodarczą.

Sama realizacja polityki CSR to jednak nie wszystko – trzeba zadbać o należyte udokumentowanie jej istnienia oraz efektów jej stosowania.

Warto zatem:

  1. stworzyć politykę CSR,
  2. podzielić się polityką CSR lub jej opisem/kluczowymi założeniami na stronie internetowej i w social mediach spółki,
  3. zadbać o udokumentowanie przekazywanego wsparcia,
  4. podzielić się informacją o przekazanym wsparciu na stronie internetowej
    i w social mediach spółki,
  5. jeśli darowizna przekazywana jest na rzecz organizacji poprosić również tę organizację o podzielenie się informacją o udzieleniu wsparcia przez spółkę.

Wynika to chociażby z interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 1 sierpnia 2024 r.[2], w której organ stwierdził m.in., że:

“Realizacja celów CSR nie następuje zatem przez sam wydatek, ale przez zbudowanie wizerunku podmiotu, który przełoży się na skutki finansowe. Świadome inwestowanie w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu wymaga informowania o tych działaniach. Takie działania powinny wynikać z wcześniejszej strategii i planu działania, na które podatnik może powołać się w przypadku wątpliwości kategoryzacji wydatku.”

Co istotne darowizny nie będą podlegały opodatkowaniu ryczałtem nawet jeśli będą przekazywane bezpośrednio na rzecz osób fizycznych[3]

Natomiast “ciche wsparcie”, niezwiązane z realizacją strategii CSR, będzie wiązało się z koniecznością uiszczenia ryczałtu z tytułu wydatków niezwiązanych
z działalnością gospodarczą, który w jest niejako karą za bezinteresowne niesienie wsparcia. Ale i od tej zasady znajdziemy wyjątki.

Darowizny na rzecz powodzian

W związku z powodzią Minister Finansów wydał rozporządzenie z 7 października 2024 r. w sprawie zaniechania poboru ryczałtu od dochodów spółek w związku
z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r[4]

Zgodnie z rozporządzeniem przekazanie wsparcia na rzecz określonych organizacji w celu wsparcia usuwania skutków powodzi korzysta z zaniechania poboru ryczałtu od dochodów spółek.

Z zaniechania mogą skorzystać dochody z tytułu wydatków niezwiązanych
z działalnością gospodarczą odpowiadające:

  • wysokości poniesionych kosztów wytworzenia lub cenie nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn,
  • wysokości kosztów poniesionych z tytułu wykonania nieodpłatnego świadczenia,
  • jeśli te darowizny i nieodpłatne świadczenia przekazywane są na rzecz organizacji wskazanych w art. 3 ust. 2 i 3 o działalności pożytku publicznego
    i o wolontariacie celem usuwania skutków powodzi z września 2024 r.

Organizacjami, których wsparcie skorzysta z zaniechania z podatku są m.in. fundacje i stowarzyszenia.

Istotne jest, że z zaniechania poboru nie skorzysta wsparcie udzielone w formie pieniężnej.

 Jak zostało wskazane w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia pomocą może być np. zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, tj. udostępnienie lokalu mieszkalnego, czy zapewnienie żywności.

Zaniechanie ma zastosowanie do dochodów z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą osiągniętych od 12 września do 31 grudnia 2024 r.

Wskazane rozwiązanie jest powieleniem rozwiązania wprowadzonego
w rozporządzeniu z dnia 18 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru ryczałtu od dochodów spółek w związku z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy[5]

A co, jeżeli obdarowanym jest podmiot powiązany?

Podmiotem powiązanym ze spółką korzystającą z modelu estońskiego może być także fundacja, która prowadzi działania charytatywne, np. związane ze wsparciem powodzian lub z usuwaniem skutków powodzi, wtedy takie przekazanie darowizny może być jednak bardziej ryzykowne jeśli chodzi o opodatkowanie ryczałtem.

W mojej ocenie, w takim przypadku przekazanie darowizny w na rzecz takiej fundacji nie musi prowadzić do powstania ukrytego zysku – mimo wymienienia darowizny jako przykładowego świadczenia powodującego powstanie ukrytego zysku w przypadku przekazania na rzecz podmiotu powiązanego. W tym przypadku jednak trzeba przypomnieć, że ukryte zyski powstają gdy świadczenie dokonywane jest w związku z prawem do udziału w zysku.

Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 13 sierpnia 2024 r.[6] Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że nie występuje przesłanka do uznania darowizny za świadczenie dokonywane w związku z prawem do udziału w zysku, w przypadku,
w którym darowizna jest przekazywana na rzecz fundacji będącej podmiotem powiązanym, a spełnione są takie warunki:

“- Wspólnikowi z tytułu pełnionych funkcji nie będą przysługiwały żadne uprawnienia do majątku obdarowanych podmiotów powiązanych, także po ich ewentualnej likwidacji,

– Fundator nie otrzymuje z Fundacji żadnych świadczeń,

– Przedmiotowe Darowizny wejdą w skład majątku Fundacji i będą one wykorzystywane wyłącznie na cele działalności statutowej,

– Wspólnik, z tytułu pełnionych funkcji (jako fundator Fundacji) nie osiąga żadnych korzyści majątkowych.”

Tu dodatkowo trzeba wskazać, że otrzymywanie świadczeń z fundacji przez jej fundatora będącego jednocześnie wspólnikiem spółki korzystającej
z modelu estońskiego dodatkowo pozbawiłoby spółkę prawa do korzystania z tej formy opodatkowania.

Jednak w przypadku przekazania darowizny na rzecz fundacji będącej podmiotem powiązanym trzeba zachować ostrożność, bo zdaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wyrażonym w interpretacji indywidualnej z 19 czerwca 2024 r.[7] do powstania ukrytego zysku dojdzie gdy spółka jest jedynym fundatorem
i darczyńcą fundacji oraz gdy to fundacja de facto wyznacza wysokość potrzebnego wsparcia.

Niekorzystne stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej można znaleźć także w interpretacji indywidualnej z 8 lutego 2024 r.[8], w której organ wskazał, że przekazywanie środków wynika z ustaleń pomiędzy podmiotami powiązanymi,
w wyniku czego powstaje ukryty zysk.

Należy uważać także na przekazywanie wsparcia na rzecz podmiotów powiązanych, które ucierpiały w wyniku powodzi – w tym przypadku organy podatkowe mogą dopatrzeć się ukrytego zysku.

Wnioski

Pomimo, że wydawałoby się, iż przekazywanie darowizn nie ma związku
z działalnością gospodarczą, to jednak nie zawsze tak jest. Wskazany związek
z działalnością gospodarczą wystąpi, kiedy przekazywanie darowizn jest realizacją strategii społecznej odpowiedzialności biznesu, gdzie pomoc niesiona przez podatnika ma ustrukturyzowany i zaplanowany mechanizm. Sama realizacja strategii CSR jest tym samym działaniem mającym na celu promowanie spółki jako odpowiedzialnej społecznie.

Ponadto należy pamiętać, że w szczególnych okolicznościach prawodawca wprowadza rozwiązania oparte na zaniechaniu poboru podatku. Takie rozwiązanie zostało przewidziane dla darowizn przekazywanych na rzecz powodzian, czy
w związku z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, jednak i w takich sytuacjach niezbędne jest spełnienie określonych przesłanek do zastosowania tych przepisów.

[1] Objaśnienia podatkowe Ministra Finansów z 23 grudnia 2021 r. – Przewodnik do Ryczałtu od dochodów spółek.

[2] Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 1 sierpnia 2024 r. nr 0111-KDIB1-2.4010.330.2024.2.MK; podobnie w M. in. interpretacjach indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 2 maja 2024 r. nr0111-KDIB2-1.4010.47.2024.2.KK, 8 kwietnia 2024 r. nr 0111-KDIB2-1.4010.53.2024.2.DD, 29 stycznia 2024 r. nr 0111-KDIB1-2.4010.616.2023.2.MC, 16 stycznia 2024 r. nr 0114-KDIP2-2.4010.630.2023.1.ASK, 1 grudnia 2023 r. nr 0114-KDIP2-2.4010.630.2023.1.ASK.

[3] Potwierdza to interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10 maja 2023 r. nr 0111-KDIB1-1.4010.139.2023.2.BS.

[4] Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 października 2024 r. w sprawie zaniechania poboru ryczałtu od dochodów spółek w związku z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1550).

[5] Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru ryczałtu od dochodów spółek w związku z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy (Dz.U. z 2022 r. poz. 641).

[6] Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 sierpnia 2024 r. nr 0111-KDIB2-1.4010.213.2024.2.AJ.

[7] Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 19 czerwca 2024 r. nr 0114-KDIP2-2.4010.170.2024.2.SJ.

[8] Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z interpretacji indywidualnej z 8 lutego 2024 r. nr 0111-KDIB1-2.4010.662.2023.1.ANK.