Kodeks postępowania cywilnego w szczegółowy sposób reguluje kwestię doręczeń wszelkiego rodzaju pism w toku procesu. Jakie są konsekwencje niedochowania ustawowych terminów?
DORĘCZENIA – CZYM SĄ?
Doręczenia są instytucją, dzięki której adresat ma możliwość zapoznania się z treścią pisma, odpowiedzi na nie oraz podjęcie jakichkolwiek innych czynności prawnych.
TRYBY DORĘCZEŃ
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości 1 z dnia 12 października 2010 roku w sprawie szczegółowego trybu i sposobu doręczania pism sądowych w postępowaniu cywilnym rozróżniamy dwa tryby doręczeń:
- doręczenie właściwe – jest to doręczenie do rąk własnych adresata;
- doręczenie zastępcze – mamy z nim do czynienia, jeżeli doręczający nie zastanie adresata w domu. Doręczający w takiej sytuacji może doręczyć pismo sądowe dorosłemu domownikowi, administracji domu, dozorcy domu lub sołtysowi jeżeli osoby te nie są przeciwnikami adresata w sprawie i podjęły się oddania mu pisma. Doręczenia zastępczego dokonuje się także przez złożenie przesłanego pisma za pośrednictwem operatora pocztowego w placówce tego operatora zostawiając zawiadomienie na drzwiach lub w skrzynce pocztowej adresata z informacją, iż należy odebrać pismo w terminie 7 dni od dnia jego umieszczenia. W razie nieodebrania pisma w w\w terminie, czynność należy powtórzyć. 2
Specjalne reguły obowiązują przy doręczeniach żołnierzom, funkcjonariuszom Policji i Służbie Więziennej oraz przy doręczeniach osobom pozbawionym wolności.
PODMIOTY DOKONUJĄCE DORĘCZEŃ
Sposoby doręczenia właściwego reguluje przepis art. 131 §1 i art. 132 §2 k.p.c. Sąd dokonuje doręczeń przez:
- operatora pocztowego;
- osoby zatrudnione w sądzie;
- komornika sądowego;
- służbę doręczeniową.
DORĘCZENIA W ELEKTRONICZNYM POSTĘPOWANIU UPOMINAWCZYM
Komunikacja między powodem i e-Sądem odbywa się wyłącznie w drodze elektronicznej, a między pozwanym i sądem elektronicznym w drodze tradycyjnej chyba, że pozwany sam zainicjuje komunikację elektroniczną. Powyższe oznacza, iż doręczeń powodowi w elektronicznym postępowaniu upominawczym nie dokonuje się przez operatora pocztowego. Doręczenia są możliwe tylko i wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Jednoznacznie jest określone 3, że pismo doręczone elektronicznie uznaje się za doręczone z datą wskazaną na elektronicznym potwierdzeniu doręczenia korespondencji, które nie wymaga potwierdzenia odbioru i umieszczenia daty jego otrzymania. W sytuacji braku potwierdzenia uznaje się za doręczone po upływie 14 dni od dnia umieszczenia pisma w systemie teleinformatycznym.
Pozwany natomiast może dokonać wyboru formy doręczeń. 4 Jeśli jednak złoży pismo do e-sądu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego zobowiązany będzie dalsze pisma wnosić wyłącznie za pośrednictwem tego systemu.
TERMINOWOŚĆ DORĘCZENIA
Powszechnie panuje przekonanie o tym, że jeśli chcemy „uniknąć” procesu sądowego albo egzekucji komorniczej najlepiej jest nie wpuszczać listonosza do domu i nie odbierać pisma, a unikniemy odpowiedzialności. Takie przekonanie jest błędne.
Odmowa przyjęcia pisma czy nieodebranie go pomimo powtórnego awizowania w terminie 14 dni od dnia pierwszej próby doręczenia wiąże się z tym, że pismo uważa się za doręczone, a tym samym od tego momentu zaczynają swój bieg wszystkie związane z doręczeniem terminy. Dotyczy to zarówno powoda jak i pozwanego.
Nieodebranie pisma przez powoda w sytuacji, gdy jego pozew nie spełnia wszystkich wymogów formalnych, a sąd wzywa go do ich uzupełnienia może skutkować tym, że pozew zostanie odrzucony lub zwrócony albo postępowanie zostanie zawieszone. Podobnie rzecz ma się w przypadku pozwanego. Przez nieodebranie pisma traci on możliwość obrony przed żądaniami powoda, np. poprzez skuteczne wniesienie sprzeciwu doprowadzając do tego, że wszystkie niekorzystne rozstrzygnięcia przeciwko niemu stają się prawomocne praktycznie bez jego wiedzy. W skrajnych przypadkach może to doprowadzić do sytuacji, w której dłużnik o toczącym się przeciwko niemu postępowaniu dowiaduje się w momencie wszczęcia.
***
1 §3 pkt. 1
2 zgodnie z art. 138. § 1 kpc
3 Art. 50531. § 1 kpc
4 zgodnie z art. 50531. § 2 kpc