Biała lista podatników VAT – więcej obowiązków dla podatników

Biała lista podatników VAT będzie nie tylko ogólnodostępnym wykazem podatników VAT, podatników wyrejestrowanych oraz osób, którym odmówiono rejestracji, ale również – w założeniach prawodawcy – ma stanowić instrument walki z oszustwami podatkowymi oraz uszczelnić system podatku VAT.

Zakres nowelizacji

Analizowana ustawa nowelizująca wprowadza szereg zmian do różnych ustaw:

• ustawy o podatku od towarów i usług;
• ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych;
• ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych;
• ustawy – Ordynacja podatkowa;
• ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników;
• ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.

Biała lista podatników VAT

Wprowadzony zostanie wykaz podatników VAT, zwany także Białą listą podatników VAT. Biała lista podatników VAT ma być prowadzona w postaci elektronicznej przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Na liście mają się znaleźć takie podmioty jak:

• podatnicy zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni i zwolnieni;
• podatnicy, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji lub którzy zostali wykreśleni z rejestru jako podatnicy VAT;
• podatnicy, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.

Informacje zamieszczone w wykazie będzie można wyszukiwać według numeru NIP lub fragmentu nazwy (nazwiska) wyszukiwanego podmiotu.

Na liście znajdziemy następujące informacje o podatniku:

• dane identyfikacyjne podatnika;
• adres siedziby, adres stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej albo adres rejestracyjny;
• dane osób uprawnionych do reprezentacji;
• daty rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania zarejestrowania jako podatnika VAT wraz z podaniem podstawy prawnej;
• numery rachunków rozliczeniowych otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą – wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym.

Będzie możliwość prześledzenia całej historii rejestracji podmiotów dla celów VAT oraz weryfikacji informacji o wybranym podmiocie na dany dzień. Zakres danych będzie obejmował okres od 1 stycznia 2015 r.

Okres archiwizowania danych podatników wykreślonych z rejestru oraz podmiotów, którym odmówiono rejestracji

Z Białej listy będą usuwane następujące podmioty:

• podatnik wykreślony z rejestru jako podatnik VAT – po upływie 5 lat od daty wykreślenia;
• podmiot, któremu odmówiono rejestracji jako podatnik VAT – po upływie 5 lat od momentu nie zarejestrowania podmiotu jako podatnika VAT.

Aktualizacja danych zawartych w wykazie

Dane zawarte Białej liście będą aktualizowane raz na dobę w każdy dzień roboczy. W przypadku, gdyby te dane nie zostały zaktualizowane, to podmiot dokonujący przelewu nie będzie ponosił odpowiedzialności i negatywnych konsekwencji za dokonanie przelewu na nieaktualny rachunek bankowy.

Sprostowanie danych w wykazie

Będzie istniała możliwość sprostowania błędów dotyczących danych podmiotów zawartych w Białej księdze podatników VAT. Zainteresowany podmiot będzie mógł złożyć wniosek do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej wraz z uzasadnieniem o usunięcie lub sprostowanie danych innych niż dane osobowe, które w jego ocenie będą niezgodne ze stanem rzeczywistym.

Dostępność Białej listy

Białą listę podatników VAT znajdziemy na stronie BIP Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Ponadto dostęp do danych zawartych w wykazie będzie możliwy także za pośrednictwem CEIDG.

Przymus dokonywania przelewów na rachunek rozliczeniowy wskazany w Białej liście podatników VAT

Oprócz ustanowienia samego wykazu podatników, prawodawca poszerzył obowiązki podatników związane z dokonywaniem płatności o wartości powyżej 15.000 zł. Prawodawca wprowadził obowiązek dokonywania przelewów na rachunek bankowy kontrahenta wskazany w Białej liście podatników VAT przy transakcjach o wartości powyżej 15.000 zł.

Dokonanie płatności przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu na Białej liście podatników będzie skutkował wyłączeniem z kosztów uzyskania przychodu – w przypadku dostawy towarów potwierdzonych fakturą, dokonanych przez dostawcę towarów lub usługobiorcę zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny.

Ponadto prawodawca wprowadza odpowiedzialność solidarną osoby, która zapłaciła za fakturę na rachunek inny niż wskazany na Białej liście. Odpowiedzialność obejmuje zaległości podatkowe kontrahenta w części podatku od towarów i usług proporcjonalnie przypadającej na tę dostawę towarów lub to świadczenie usług.

Prawodawca przewidział również dodatkową regulację dotyczącą sytuacji, w której podmiot trzeci (np. w związku z umową faktoringu, cesji wierzytelności, przelewu, lub innej podobnej umowy) dokonałby zapłaty dostawcy (usługodawcy) na rachunek, który nie figuruje w wykazie. W takiej sytuacji podmiot trzeci rozpoznaje u siebie przychód w wysokości zapłaconej w taki sposób faktury.

Można uwolnić się od ww. negatywnych konsekwencji zapłaty na rachunek inny niż wskazany na Białej liście, poprzez złożenie stosownego zawiadomienia w terminie 3 dni od dnia zlecenia przelewu do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury. Takie zawiadomienie będzie musiało zawierać co najmniej:

•  numer identyfikacyjny, firmę (nazwę) oraz adres siedziby albo, w przypadku podatnika będącego osobą fizyczną, imię i nazwisko oraz adres stałego miejsca prowadzenia działalności – adres miejsca zamieszkania, podatnika dokonującego zapłaty należności;
•  dane wystawcy faktury wskazane na fakturze (numer identyfikacyjny, nazwę albo imię i nazwisko oraz adres);
•  numer rachunku, na który dokonano zapłaty należności;
•  wysokość należności zapłaconej przelewem na ww. rachunek bankowy i dzień zlecenia przelewu na ten rachunek.

Kompensata/potrącenie

W przypadku kompensat wyrównanie wzajemnych roszczeń i należności następuje w innej formie niż zapłata na rachunek bankowy, tym samym do takich rozliczeń nie będą miały zastosowania wprowadzane przepisy.

Częściowe przekazanie należności na inny rachunek bankowy niż wskazany w wykazie

Jeżeli podmiot zrealizuje płatność w kilku transzach i jedna z tych kwot zostanie wpłacona na rachunek zamieszczony w wykazie, a pozostałe płatności na rachunek nie zamieszczony w wykazie, tych pozostałych płatności podmiot nie będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Wykorzystanie mechanizmu podzielonej płatności

Ponadto prawodawca wprowadza wyłączenie odpowiedzialności solidarnej nabywcy towarów i usług, w sytuacji gdy zapłata za transakcję zostanie dokonana z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Wejście w życie przepisów

Przepisy dotyczącej Białej listy zasadniczo wchodzą w życie 1 września 2019 r., natomiast przepisy dotyczące sankcji za zlecenie przelewu na rachunek inny niż wskazany ww. liście wchodzą w życie 1 stycznia 2020 r.

Przepisy dotyczące sankcji będą miały zastosowanie do zapłaty należności w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2019 r. Ponadto przepisów dotyczących wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów nie będzie się stosowało do płatności dotyczących kosztów zaliczonych do KUP przed dniem 1 stycznia 2020 r.

Masz wątpliwości dotyczące nowych przepisów? Z chęcią odpowiemy na Twoje pytania.

Marcin Palusiński: m.palusinski@dsk-kancelaria.pl

Marta Chorzępa-Starosta: m.starosta@dsk-kancelaria.pl